(σας μιλάει ο αυτόματος τηλεφωνητής)

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΝΤΡΟΠΗΣ ΕΚ ΤΩΝ ΕΣΩ

Η αρχή (είναι το ήμισυ του παντός)

«Φοιτητές και φοιτήτριες, νέοι και νέες της Αθήνας, αντισταθείτε και γράψτε τα δικά σας συνθήματα και δώστε στους εαυτούς σας και στους νεκρούς του Πολυτεχνείου την υπόσχεση ότι θα τα υλοποιήσετε».¹ Τάδε έφη ο κ.Μαρκάτος, πρύτανης ΕΜΠ, και είχα την εντύπωση ότι οι άνθρωποι που είχαν μαζευτεί μπροστά στην κλειστή πύλη της οδού Τοσίτσα σε λίγο θα τα υλοποιούσαν.

Λίγο πριν τις 5μ.μ.². Μόλις πριν από μερικά λεπτά συζητούσαμε με τους υπόλοιπους του συντονιστικού κατάληψης για την ομάδα περιφρούρησης της ημέρας (της νύχτας). Με χαρά μάθαμε ότι 5-6 από την ΕΦΕΕ με δύο Ηλεκτρολόγους, δύο Πολιτικούς Μηχανικούς, δύο κτλ, σύνολο 15 άτομα, θα περιφρουρούσαν το Πολυτεχνείο και ‘βέβαια’, μας καθησύχασαν, «δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος, αφού οι πόρτες θα κλείσουν». Στην οδό Τοσίτσα να έχουν πέσει γύρω στα 30 άτομα πάνω στην πόρτα και να απειλούν να τη σπάσουν, εφόσον δεν τους ανοίγαμε. Γνωστοί-άγνωστοι³ που είχαν ήδη εισέλθει στο χώρο του Πολυτεχνείου να μας ‘παρακινούν’ να ανοίξουμε. Εμείς (στην πύλη) να πλησιάζουμε μετά βίας τους 50 και να αναρωτιόμαστε γιατί τελικά το μπλοκ των φοιτητών έφυγε από Κλαυθμώνος και όχι από Πατησίων, αφήνοντας έτσι ανυπεράσπιστο το Πολυτεχνείο, τουλάχιστον μέχρι τη στιγμή που αυτό θα άδειαζε και θα έκλειναν οι πόρτες.

Ενώ λοιπόν εμείς λέγαμε «θα γίνει μακελειό», κάποιοι ‘μας έβγαζαν από τη δύσκολη θέση’ ανοίγοντας την πύλη της οδού Πατησίων, χωρίς φυσικά να έχουν ζητήσει τη γνώμη μας. Δεν έχω γνώση του ποιος άνοιξε την πύλη.⁴ Εκείνη τη στιγμή πάντως, πλήθος κόσμου κινήθηκε από μέσα προς τα έξω (μαζί τους και οι επίσημοι), ενώ πλήθος ΓΑ³ κινήθηκε από έξω προς τα μέσα. «Μια ομάδα νεαρών οπλισμένων με βόμβες μολότωφ, φορώντας κράνη ή κουκούλες και κρατώντας στα χέρια ρόπαλα παραβιάζει τις πόρτες και εισέρχεται στο χώρο του Πολυτεχνείου»⁵ μας λέει το ΒΗΜΑ, ουδείς όμως από εμάς μέσα αντελήφθη την παραβίαση της πόρτας ή κάτι τέτοιο. Απλώς, για την επόμενη ώρα, ΓΑ εισέρχονταν κατά δεκάδες ανενόχλητοι, ενώ επίσης ανενόχλητοι έφευγαν οι τελευταίοι των πολιτικών παρατάξεων από το Πολυτεχνείο για να συμμετάσχουν στην άκρως αγωνιστική και επικίνδυνη πορεία. Έως εδώ λοιπόν τρία ερωτήματα:

• Ποιος έφταιγε για την πύλη;
• Πού ήταν οι των συντονιστικών επιτροπών κατάληψης του ΕΜΠ, τουλάχιστον αυτοί που υπερμάχονταν την κατάληψη και που νωρίτερα μας διαβεβαίωναν ότι δεν υπάρχει κίνδυνος;
• Ποιος έστειλε το μπλοκ των φοιτητών από την οδό Πατησίων στην Κλαυθμώνος;

Η ανακατάληψη

Κατά τις 5.30μμ, οι περισσότεροι στο Πολυτεχνείο ήταν χαρούμενοι. Γύρω στα 600-700 άτομα είχαν ανακαταλάβει το χώρο και φώναζαν αγωνιστικά συνθήματα όπως «ο πόθος για τη λευτεριά είναι δυνατότερος από όλα τα κελιά». Η μικροφωνική είχε περιέλθει στην κυριαρχία τους και διακύρηττε «συμπαράσταση στον απεργό πείνας Καλαρέμα και στους φυλακισμένους συντρόφους». Το πάθος με το οποίο φώναζαν τα συνθήματα ήταν αξιοθαύμαστο και, θα μου επιτρέψετε να εκτιμήσω, ειλικρινές.

Στη συνέλευση των ΓΑ που έλαβε χώρα στο αίθριο της Αρχιτεκτονικής, γιατί κανένα άλλο αμφιθέατρο δεν χωρούσε τόσο κόσμο, ήταν σαφές ότι ο πρώτος ομιλητής είχε κάποιο ρόλο αρχηγού και όλοι τον άκουσαν ευλαβικά χωρίς να θέλουν να προσθέσουν και πολλά. Προδιάθεση για επεισόδια εκτιμώ ότι υπήρχε, όμως τίποτα δεν είχε προειπωθεί, έως ότου έσκασαν στο προαύλιο τα πρώτα δακρυγόνα. Δεν γνωρίζω εάν οι λίγοι που δεν πήγαν στη συνέλευση προκάλεσαν επεισόδια στην Πατησίων, πιστεύω όμως ότι οι αστυνομικές δυνάμεις δεν θα έχαναν τίποτε, εάν περίμεναν έως το τέλος αυτής της προαναγγελθείσας συνέλευσης.

Θα κάνω εδώ μία παρεμβολή. Είπα ανα-κατάληψη θέλοντας να θυμίσω σε μερικούς ότι είχαν ψηφιστεί καταλήψεις μέχρι και τη Δευτέρα από τις γενικές συνελεύσεις των σχολών του ΕΜΠ. Αναφέρω, αν και δεν είναι τόσο σημαντικό, ότι από τους τρεις(!) Ηλεκτρολόγους που είχαμε απομείνει στην περιφρούρηση οικειοθελώς 17 Νοέμβρη το βράδυ, ενώ όλοι μας παρακινούσαν να φύγουμε, μόνο ο ένας είχε ψηφίσει υπέρ της κατάληψης. Ερωτήματα:

• Οι υπόλοιποι 145 των Ηλ/γων που ψήφισαν υπέρ (ΕΑΑΚ, ΕΣΟΦ, ΠΚΣ, ΑΓ.ΚΙΝ., ανεξάρτητοι κ.ά.) πού ήταν;

• Οι υπόλοιποι 37 που ψήφισαν λευκό και οι υπόλοιποι 92 που ψήφισαν κατά (ΔΑΠ, ΠΑΣΠ, Ν.ΟΡ. κ.α.) δεν σεβάστηκαν την απόφαση της πλειοψηφίας;
• Ποιος θα ενημερώσει υπεύθυνα τον κόσμο για την έναρξη των επεισοδίων;

Η μάχη, τα κανάλια και τα ΜΑΤ

Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον μπορώ να πω ότι το παρουσίαζαν οι εχθροπραξίες, όπου θαύμαζε κανείς την οργάνωση και την αποφασιστικότητα των ΓΑ σε αντιδιαστολή με την ανικανότητα και αναποφασιστικότητα των πρυτανικών και αστυνομικών αρχών. Οι εχθροπραξίες κράτησαν για πολλή ώρα (μέχρι τις 10μμ τουλάχιστον δυναμικά) βρίσκοντας τους λιγοστούς φοιτητές (δηλαδή εμάς) σε μία μικρή αίθουσα της Αρχιτεκτονικής.

Μνημειώδης πιστεύω ήταν η ασταμάτητη ρίψη δακρυγόνων και ασφυξιογόνων από τα ΜΑΤ σε όλο το χώρο του Πολυτεχνείου, τη στιγμή μάλιστα που γνώριζαν ότι εντός του βρίσκονταν αποκλεισμένοι φοιτητές, αλλά και μικρά παιδιά, έστω ΓΑ. Σύμφωνα με την υπεύθυνη μαρτυρία κάποιων ΓΑ είχαμε και ρίψη χημικών από το ελικόπτερο, κάτι που εγώ δεν μπορώ να επιβεβαιώσω. Μπορώ όμως να πω ότι βγαίνοντας από την αίθουσα όπου ήμαστε αποκλεισμένοι, πηγαίνοντας προς νερού μου στην τουαλέτα 50 μέτρα παραπέρα, δεν μπορούσα να αναπνεύσω και στο γυρισμό δεν μπορούσα να ανοίξω τα μάτια μου, τα οποία όπως μου είπαν εξακολουθούσαν να είναι πρησμένα κάποια ώρα μετά. Στη μικρή μας αίθουσα κατέφθαναν πνιγμένοι και με τα μάτια υγρά φοιτητές και ΓΑ (σε κανέναν δεν μπορείς να αρνηθείς άσυλο τέτοιες ώρες) όρθιοι ή σε ύπτια θέση υποβασταζόμενοι από ‘συντρόφους’.

Το τηλέφωνό μας χτυπούσε μόνο για να πάρουν πληροφορίες τα κανάλια και η μόνη συμπαράσταση που είχαμε από τις πρυτανικές αρχές ήταν η προειδοποίηση ότι το άσυλο θα αρθεί, εφόσον δεν θα είχαμε κατάπαυση των εχθροπραξιών μέσα στην επόμενη ώρα (μέχρι τις 8μμ). Φαντάζεται κανείς την αγωνία μας καθώς τα ρολόγια έδειχναν 8 και γνωρίζοντας ότι τα ΜΑΤ δεν θα ζητούσαν φοιτητικές ταυτότητες πριν αρχίσουν να βαράνε. Δεν μπορώ να μη θαυμάσω την ψυχραιμία μας, ιδιαίτερα μερικών με ανεπτυγμένη την αίσθηση του χιούμορ: «πρώτη φορά θα φάω ξύλο με αντίστροφη μέτρηση».

Τα δακρυγόνα έπεφταν ασταμάτητα ακόμα και την ώρα που ζητούσαμε απελπισμένα ασθενοφόρα, κάτι που είναι απορίας άξιο. Απορίας άξιο είναι και το γεγονός ότι, ενώ εμείς λέγαμε στα τηλέφωνα για 100 φοιτητές και 500 ΓΑ, το ραδιοφωνάκι μιλούσε σε όλες τις συχνότητες για 100 αναρχικούς όλους κι όλους μαζεμένους στην είσοδο της Πατησίων. Μόνο μετά από αρκετή ώρα έδωσαν την δέουσα προσοχή και έφθασαν στο προαύλιο τα πολυπόθητα ασθενοφόρα, ενώ άρχισαν οι διαπραγματεύσεις για την ‘απελευθέρωσή’ μας. Έμαθα εκ των υστέρων ότι στον ΑΝΤ1 ειπώθηκε πως «οι αποκλεισμένοι φοιτητές διαθέτουν και τηλεόραση και τώρα μας βλέπουν», οπότε τους δηλώνω την αμέριστη συμπόνια μου. Να θέσω λοιπόν κι εδώ τα ερωτήματα:

• Ένοιαζε τις αστυνομικές αρχές το γεγονός ότι κάποιοι φοιτητές είχαν τη στοιχειώδη ευαισθησία να περιφρουρήσουν το χώρο του Πολυτεχνείου ή έπρεπε να πεθάνουν μαζί με τους υπόλοιπους;
• Μήπως η αρχική ολιγωρία των πρυτανικών αρχών μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα το σοβαρό τραυματισμό φοιτητών και εάν ναι, τότε ποιος θα πλήρωνε τα σπασμένα;
• Αυτοί που δουλεύουν στα τηλεοπτικά κανάλια και τους ραδιοφωνικούς σταθμούς είναι αναίσθητοι (και ενδιαφέρονται μόνο για την ακροαματικότητά τους) ή απλώς ηλίθιοι;

Η αναγγελία της απελευθέρωσης

Κατά τις 9.30μμ μάθαμε ότι κάποιος ενδιαφέρεται να μας βγάλει από εκεί μέσα. Ήλθαν λοιπόν δύο καθηγητές, ή κάτι τέτοιο τελοσπάντων, και μας είπαν: «Όποιος θέλει να φύγει, είναι ελεύθερος να φύγει. Καθηγητές και αντιπρυτάνεις σας περιμένουν στην έξοδο της Τοσίτσα για να σας συνοδεύσουν πίσω από τα ΜΑΤ». Χαρήκαμε λοιπόν όλοι και ετοιμάσαμε τα μπογαλάκια μας, όμως κάποιοι ΓΑ είχαν αντίθετη γνώμη. Δεν χάρηκαν καθόλου και είπαν ότι δεν έχει να πάει κανείς πουθενά μέχρι να συνεδριάσει η συνέλευσή τους και να αποφασίσει ποιος θα κάτσει και ποιος θα φύγει.

Σ' εκείνη τη φάση παγώσαμε όλοι και είδαμε ότι δεν είχαμε να κάνουμε τίποτα άλλο παρά να κατέβουμε στο προαύλιο στέλνοντας αντιπροσώπους στη συνέλευση των ΓΑ στο παραβιασμένο κτίριο Γκίνη. Εκείνη τη στιγμή γίνονταν επεισόδια στη Στουρνάρη κι εμείς επωφελούμενοι κινηθήκαμε προς την Τοσίτσα. Κάποιοι από το πλήθος (των φοιτητών) οδύροντο «να περιμένουμε και τους άλλους, να φύγουμε όλοι μαζί» κι ενώ αυτό σε πρώτη φάση μου φαινόταν λογικό, μετά άρχισε να μου φαίνεται εντελώς παράλογο, αφού εάν οι ΓΑ αποφάσιζαν να μας κρατήσουν για να μην αρθεί το άσυλο, θα το έπρατταν με το τέλος της συνέλευσής τους. Για να μην πολυλογώ, εμείς (6-7 άτομα) την κοπανήσαμε στη ζούλα σε μία σύγχυση στην πύλη της Τοσίτσα, οι υπόλοιποι όμως (για του λόγου το αληθές) καθυστέρησαν μία ωρίτσα ακόμη τουλάχιστον. Ερωτώ κι εδώ:

• Μήπως όλοι αυτοί που λέγαμε για συντονιστικά καταλήψεων κτλ δεν ήμαστε απόλυτα ειλικρινείς σε αυτά που λέγαμε, αλλά τρέφαμε κάποιο είδος συντροφικότητας προς κάποιους άλλους π.χ. τους ΓΑ; (λέω μήπως)

Η έξοδος

Η αγωνία δεν τελείωσε μέχρι και την στιγμή που διασχίζαμε τις γραμμές των ΜΑΤ. Πρέπει να πω ότι δεν μας έβλεπαν και με πολύ καλό μάτι, ενώ από την άλλη ήταν και οι αποκαλούμενοι αγανακτισμένοι που μας φώναζαν «αδερφούλες, όλοι τέτοιοι είστε εκεί μέσα» και άλλα τέτοια χαρωπά. Μετά ήρθε κόσμος και μας έπιασε την κουβέντα, πρώτοι-πρώτοι οι δημοσιογράφοι και οι υπεύθυνοι της αστυνομίας για χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με τους συμφοιτητές μας.

Κι ενώ εμείς ανησυχούσαμε για όλους αυτούς που αφήσαμε προς στιγμήν πίσω, στα πρόσωπα των άλλων έβλεπες μία έγνοια σαν να λέγανε από μέσα τους ουφ, να τελειώνει και αυτό το σημερινό, να πάμε στα σπιτάκια μας, να κάνουμε ό,τι είναι να κάνουμε, να τελειώνει. Και για μια στιγμή σκέφτηκα ότι ίσως όλα αυτά τα ερωτήματα που έθεσα στην πραγματική ιστορία μου να μην αποτελούν ενδείξεις ενός καλοστημένου σχεδίου (ποιος ξέρει με τι στόχους), αλλά την εικόνα μιας κοινωνίας που δεν νοιάζεται για τίποτα, όπου δεν υπάρχει τιμή για το παρελθόν και όραμα για το μέλλον, μιας κοινωνίας όπου ο καθένας παίζει το πολιτικό του παιχνίδι, όπου ο καθένας προσπαθεί να ανεβάσει τις μετοχές του, ρίχνει τις μολότωφ του, ρίχνει τα δακρυγόνα του, μαζεύει τις ψήφους του (ό,τι κι αν σημαίνει η λέξη ‘ψήφος’) και το βράδυ κάθεται μπροστά στην τηλεόραση για να θαυμάσει τον κόσμο του. Μπορεί να κάνω όμως και λάθος.

Μερικά λανθασμένα συμπεράσματα

«...Πόσοι είναι αυτοί που όρμησαν μέσα; Πάνω από 500 λένε οι φοιτητές που ‘περιφρουρούσαν’ το Πολυτεχνείο και το εγκαταλείπουν ντροπιασμένοι για την αδυναμία τους και φοβισμένοι μπρος στις συνέπειες των πράξεων τους...»⁶. Ο ‘συναγωνιστής’ που γράφει με το ψευδώνυμο Βοκάκιος στο ΒΗΜΑ είναι αυτός που θα έπρεπε να είναι ντροπιασμένος για την αδυναμία του να ανταπεξέλθει στην υποχρέωση για αντικειμενική ενημέρωση του κόσμου, ενός κόσμου που δεν γνωρίζει.

«...Κυβερνητικοί παράγοντες μιλούσαν για κουτοπονηριά και ευθυνοφοβία των πανεπιστημιακών αρχών, οι οποίες προσπαθούσαν να καλυφθούν άλλοτε με το πρόσχημα ότι «υπήρχαν μέσα στο Πολυτεχνείο φοιτητές» (και ποιος τους εμπόδιζε να βγουν;) και άλλοτε με την επίφαση ότι «οι εξερχόμενοι δέρονται από την Αστυνομία»»⁷. Θα απαντήσω με λίγες λέξεις: μέσα ‘αναρχικοί’, έξω αφηνιασμένοι ΜΑΤατζήδες, παρακάτω οι φοβερά ‘αγανακτισμένοι’, γι'αυτό δεν μπορούσαμε να βγούμε. Το πόσο δέρονταν δε οι εξερχόμενοι νομίζω ότι κατέστη σαφές στους παρευρισκομένους. Οι δημοσιογραφίσκοι της κάθε εφημερίδας που πληρώνονται μόνο για να γεμίζουν τις σελίδες με τις αποδείξεις της άγνοιάς τους θα έπρεπε τουλάχιστον να σέβονται μερικές αρχές που οι ίδιοι δεν γνωρίζουν⁸.

1. Ομιλία του πρύτανη ΕΜΠ για την 22^η επέτειο από τον ξεσηκωμό του Πολυτεχνείου του 1973.

2. Μην βγει κανένας έξυπνος και μου πει ότι είναι ανακριβείς οι χρονικές στιγμές που αναφέρω, γιατί εκείνη την ώρα το μόνο που δεν σκεφτόμουν ήταν να γράψω ένα δημοσιογραφικό χρονικό, που να το διαβάσουν κάποιο βραδάκι οι ‘αγωνιστές’, πριν πέσουν για ύπνο.

3. Θα λέω Γνωστοί-Άγνωστοι, και από εδώ και πέρα ΓΑ, γιατί δεν μπορώ να πω ούτε ότι όλοι συμβάδιζαν ιδεολογικά με τους αναρχικούς ούτε ότι ήταν όλοι χούλιγκανς των γηπέδων. Το γνωστοί-άγνωστοι δεν λέει τίποτα, είναι ως δημοσιογραφικό ευφυολόγημα εντελώς ηλίθιο, έχει όμως πλάκα.

4. Δεν σκοπεύω να μαντέψω αυτά που δεν είδα. Στο άρθρο αυτό θα γίνεται πάντα σαφές ποιο κομμάτι είναι υπόθεση και όχι μαρτυρία.

5. Εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, 19 Νοεμβρίου 1995, σελ.75

6. Εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, 19 Νοεμβρίου 1995, σελ.93

7. Εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, 19 Νοεμβρίου 1995, σελ.3

8. Λυπούμαι που δεν είχα τη δυνατότητα να αποδείξω ότι κι οι δημοσιογράφοι των λοιπών εφημερίδων και καναλιών είναι εξίσου αξιολύπητοι.

Γιάννης Ξηρουχάκης ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ (διδάκτωρ τρομάρα μου...)