www.nygma.gr - ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ (Κοινωνία)

I LIKE GREEKLISH 18/9/2002

Όταν έγραψα πρώτη φορά σε γκρίκλις μου φάνηκε ότι αυτή η απελευθέρωση από την ορθογραφία και αυτή η ανάλυση των διπλών γραμμάτων σε μονά και η συμπύκνωση απλών σε διπλά (ξ = κς, ψ = πς, th = θ, δ= d= ντ),είχε μία καταλυτική αποδόμηση του εργαλείου της έκφρασης, που οδηγούσε σε μια απελευθέρωση της επικοινωνίας με ένα τρόπο, που και ο ρόλος των αγγλικών ως βάση για τη δημιουργία μιας παγκόσμιας γλώσσας, έμπαινε περισσότερο στη λογική ενός απαραίτητου εργαλείου (αποστασιοποιημένου από τον αγγλόφωνο ρόλο του), παρά στην ηγετική θέση της κυριαρχίας τους επί άλλων γλωσσών και συγχρόνως πολιτισμών.

Έχοντας λάβει πλέον αρκετά e-mail σε γκρίκλις τα τελευταία 4 χρόνια και έχοντας μιλήσει πολλές φορές σε φόρουμ σ’ αυτή την νέα (στρεβλωμένη όπως υποστηρίζουν κάποιοι) γλώσσα, παρατηρώ κάποια ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά τα οποία με βάζουν σε σκέψεις για το μέλλον και τις εξελίξεις στα γκρίκλις.
Κατ’ αρχάς ο άνθρωπος που για πρώτη φορά διαβάζει κείμενο σε γκρίκλις έχει την αίσθηση ότι επικοινωνεί με κάποιο πολύ αφελές άτομο που χρησιμοποιεί τη γλώσσα με ιδιαίτερα παιδικό τρόπο προσπαθώντας να επικοινωνήσει μαζί σου. Αναλόγως με το περιεχόμενο του κειμένου μπορούν να συμβούν τα εξής.

1. Αν είναι επιστημονικό δημιουργείται η εντύπωση ότι εδώ υπάρχει ένα «σοφό παιδί» που πραγματικά γράφει σημαντικά πράγματα παρότι έχει μία δυσκολία στο γραπτό λόγο. Ακόμη και αν ό συγγραφέας του είναι επώνυμος η χρήση των γκρίκλις από μέρους του τον μετατρέπει σε άτομο που η ευφυία του κρύβεται πίσω από μία αφελή (πιθανόν λόγω φυσικής συστολής του χαρακτήρα του ) έκφραση που ίσως θεωρηθεί και γοητευτική

2. Αν το κείμενο έχει ένα χαρακτήρα καθημερινού σχολίου (ειδικά δεικτικού ή σαρκαστικού σχολίου για πρόσωπα και πράγματα της καθημερινής ζωής) τότε τα γρικλις βοηθούν πάρα πολύ το τελικό αποτέλεσμα που φθάνει στον αναγνώστη, διότι προσδίδουν μία φρεσκάδα σκέψης και μία χαριτωμένη αθωότητα στο να σχολιάζεται η καθημερινότητα από κάποιον που «δεν μετέχει» στα δρώμενα

3. Γενικότερα τα γκρίκλις δίνουν την αίσθηση επικοινωνίας με κάποιο «εξωγήινο» που αντιλαμβάνεται τα γεγονότα αλλά τα εκφράζει ομιλώντας τα ελληνικά των ξένων.

4. Αν το κείμενο είναι ένα πρακτικό καθημερινό μήνυμα, συνήθως σύντομο, όπως και τα μηνύματα που ανταλλάσσουμε στα κινητά τότε πραγματικά ο αναγνώστης το εισπράττει πλήρως στην πρακτική του πλευρά και το μόνο που κάνει είναι να ξαναδιαβάσει το μήνυμα διότι έχει μία αίσθηση γλώσσας ορολογίας τεχνικού περιεχομένου και προσπαθεί να σιγουρευτεί ότι δεν θα κάνει λάθει, εκτελώντας τις οδηγίες που έλαβε. Εδώ τα γκρκλις έχουν και το θετικό ότι μπορούν να παρεισφρήσουν και κανονικοί αγγλικοί όροι ανάμεσα τους, χωρίς να χρειαστεί ο χρήστης να δώσει αυτές τις κουραστικές εντολές αλλαγής του πληκτρολογίου σε αγγλικό και πάλι μετά σε ελληνικό για να συνεχιστεί το κείμενο.

5. Ένα άλλο καθημερινό θέμα που αντιμετωπίζεται από χιλιάδες χρήστες είναι η χρήση των γκρίκλις σε chat και forum. Εδώ υπάρχει πολλές φορές πιθανότητα μιλώντας στο main κάποιος που έχει διαφορετική άποψη από μία ήδη διαμορφωμένη παρέα, ή κάποιος που εκφράζει πιο ακραίες θέσεις πάνω σε ένα θέμα, να μη γίνεται μόνο ενοχλητικός για τις απόψεις του αλλά και για τα γκρίκλις του. Εκεί υπάρχει η εντύπωση από τους άλλους, ότι βρίσκονται αντιμέτωποι με κάποιον αυθάδη ημιμαθή που ενώ δεν μπορεί ούτε καν να γράψει σωστά ελληνικά, θέλει και να εκφράσει παρακινδυνευμένες απόψεις και ακροβατισμούς που μόνο σαν εντυπωσιασμός εισπράττονται.

6. Σε επίπεδο προσωπικής συνομιλίας στο ίντερνετ, όπου δύο άνθρωποι μπορούν να λένε πραγματικά γεγονότα, σκέψεις, ανέκδοτα, πειράγματα και οτιδήποτε άλλο, η χρήση των γκρίκλις κάνει τα ανέκδοτα πιο χαριτωμένα, τις σκέψεις πιο «παιδικές», αλλά εξακολουθεί να παραμένει η εντύπωση ότι η άρνηση του ενός από τους δύο να χρησιμοποιήσει την ελληνική γλώσσα δείχνει και μία διάθεση αποστασιοποίησης από τη συζήτηση και τελικά απόρριψης του συνομιλητή με έναν υπεράνω πάσης υποψίας τρόπο.

Παρατηρείται μάλιστα σε προσωπικές συζητήσεις ότι τα πειράγματα σε γκρίκλις θεωρούνται πιο δεικτικά, η επικοινωνία γίνεται πιο απρόσωπη και οι μεταξύ αγνώστων (όπως τελικά είμαστε όλοι μεταξύ μας στο ίντερνετ) παρεξηγήσεις είναι πιο συχνές. Σε τελική ανάλυση όταν τα καυτά σχόλια, πιπεράτες ιστορίες και οι προσωπικοί υπαινιγμοί είναι σε γκρίκλις ο συγγραφέας τους αντιμετωπίζεται ως ενοχλητικός, άτομο επιφανειακό, χωρίς φραγμούς και επιρρεπές σε όλες αυτές τις σειρήνες του διαδικτύου, όπως: («εύκολες σχέσεις», τζάνκι σεξ, τζάνκι μέιλς, σπαμ, εύκολο χρήμα, διασπορά ιών για πλάκα....)

Αντιθέτως όλα αυτά τα σκιτσάκια με τις αγκύλες και τις τελίτσες που εκφράζουν συναισθήματα καθώς και άλλα μηνύματα αντιμετωπίζονται με θετικό και μη παρεξηγήσιμο τρόπο. Τέλος η χρήση λέξεων μόνο με τα σύμφωνα για λόγους ταχύτητας θεωρήθηκε πολύ πρακτική εφαρμογή αλλά με το μειονέκτημα κάποιες έννοιες πάλι να γίνονται δυσνόητες.

7. Τέλος υπάρχει και η σταθερή πλέον χρήση από εταιρική αλληλογραφία όπου όλα τα μέιλς αρχίζουν με τη φράση (akolouthei kimeno sta ellinika kai se xaraktires griklis ) που είναι γραμμένη σε γκρίκλις διότι αν ο παραλήπτης έχει στον υπολογιστή του σόφτγουερ παλαιότερης βερσιόν θα βλέπει όπου υπάρχουν ελληνικά, κάτι ιερογλυφικά... άσε, προχωρώντας όμως πιο κάτω μπορεί να διαβάσει το μέιλ χωρίς προβλήματα στη γνωστή φιλική γλώσσα.

Πιστεύοντας ότι κατάφερα να δώσω μία εικόνα για τη νέα αυτή γλώσσα θα θελα πάρα πολύ εδώ να σας θυμίσω εκείνα τα ωραία ανορθόγραφα ελληνικά του Μποστ, που συνόδευαν τα σκίτσα του και τις ιστορίες του προσδίδοντας χιούμορ στο λόγο του και «χαρακτήρα» στους ήρωές του.

Γενικότερα στην ελληνική κοινωνία, η προσπάθεια που έγινε προς την κατεύθυνση του μονοτονικού συστήματος, με στόχο η γλώσσα να απελευθερωθεί από τη βαριά κληρονομιά της ορθογραφίας της , ενώ θεωρήθηκε βήμα προόδου για την κοινωνία, διότι απάλλαξε τη γλώσσα από τα «κινέζικα ιδεογράμματα της» και την έκανε πιο προσιτή στο κοινό από την άλλη προέκυψαν παράγοντες που επανέφεραν τον αναλφαβητισμό σε δραματικά υψηλά ρεκόρ.

Η δύναμη της γλώσσας της εικόνας, η μείωση αναγνωστών εντύπων, η αντιμετώπιση της γλώσσας ως αγαθού που μπορεί πλέον να αποκτηθεί με ευκολία, αφού το μονοτονικό οδήγησε και σε μία νέα απλοποίηση της ορθογραφίας, έφεραν τα ελληνικά σε ρόλο ξεπεσμένης αριστοκράτισσας που εκδίδεται σε πολύ χαμηλές τιμές στην πολύχρωμη και ετερόκλητη πελατεία της.

Τελικά τα γκρίκλις δεν είναι μόνο δικό μας (ελληνικό) ζήτημα διότι σίγουρα υπάρχουν και άλλες γλώσσες που δεν έχουν βάση το λατινικό αλφάβητο και υποκαταστάθηκαν με αυτή την τύπους «λις» γλώσσα.

Αυτό που προκύπτει σαν αίσθηση από τη χρήση αυτού του γλωσσικού κατασκευάσματος είναι ότι στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης, υπάρχει η καχυποψία ότι τα γκρίκλις είναι ακόμη ένας ύφαλος, επικίνδυνος για το σκαρί της ελληνικότητας μας

Δεν θα μιλήσω εδώ για τα «γκρίνγκλις» που είναι αυτά τα αγγλικά που έχουμε ενσωματώσει στη γλώσσα και λέμε για παράδειγμα: «Ο σόρυ, σόρυ είμαι βέρι μπίζι σήμερα», θα ήθελα να πω μόνο ότι κι αυτά μας φέρνουν πολύ κοντά στην ιδέα για δημιουργία μιας πρακτικής γλώσσας γενικής αποδοχής.

Επιστρέφοντας οριστικά στα γκρίκλις ήθελα να πω ότι ήταν μία γλώσσα που σηματοδότησε την είσοδο των ελλήνων χρηστών στο διαδίκτυο. Θα μπορούσε κάλλιστα να είναι μια γλώσσα «πολιτικής» αλλά δυστυχώς στο χώρο του ίντερνετ δεν υπήρξε τέτοιο ενδιαφέρον. Ο παγκόσμιος ιστός θεωρήθηκε περισσότερο ένα πεδίο αναζήτησης επιστημονικών δεδομένων και επικοινωνίας μεταξύ των χρηστών, παρά ένας χώρος ζυμώσεων ώστε να προκύψει «νέα πολιτική». Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πιθανώς δεν θα ωριμάσουν συνθήκες στο μέλλον. Χαρακτηριστικά μπορούμε να πούμε ότι οι πολιτικοί ανά τον κόσμο αναζήτησαν στο ίντερνετ δίαυλο επικοινωνίας με τους οπαδούς τους και με το ευρύτερο κοινό, ποτέ όμως δεν διατυπώθηκε η άποψη για δημιουργία ενός cyber κόμματος με νέες αντιλήψεις που μπορεί να ατενίζει δυναμικά τον καινούριο κόσμο με τα καυτά προβλήματα που έχουν προκύψει τα τελευταία χρόνια. Μια τέτοια γλώσσα λοιπόν όπως τα γκρίκλις θα μπορούσε να είναι η συνωμοτική γλώσσα των νέων ιδεών ή ακόμη και η «ξύλινη» (e-γλώσσα) της νέας πολιτικής.

Προς το παρών όμως τα «καημένα» τα γκρίκλις παραμένουν μία τόσο παρεξηγημένη γλώσσα, όπου δεν είναι ούτε αγγλικά ούτε ελληνικά, δεν διδάσκονται, ούτε μεταδίδονται από στόμα σε στόμα. Θα παραμείνουν για πάντα μία ενδιάμεση γλώσσα που θα εξαφανιστεί όσο εξελίσσεται η τεχνολογία. Μια γλώσσα που χρησίμεψε για να επικοινωνήσουν οι πρώτοι έλληνες που έφθασαν στο διαδίκτυο με τα 386 τους που είχαν στο γραφείο, με τα μακ τους, με τα εξωτερικά βραδυκίνητα μόντεμ και τα πρώτα windows 3.1, τότε που το ίντερνετ περνούσε από τα πανεπιστήμια στη κοινωνία και κάποιοι άνθρωποι βίωσαν μια νέα εποχή της αθωότητας και πίστεψαν ότι μέσα από το ίντερνετ θα φυσήξει αυτός ο άνεμος εκδημοκρατισμού του πλανήτη, με την χωρίς περιορισμούς διακίνηση ιδεών, τον πλουραλισμό και την απόλυτη ελευθερία έκφρασης.

Και όλα αυτά μέχρις ότου κατέφθασαν οι έμποροι.

I like greeklish and their genius and simple communication way. :)

Ιωάννινα 16/9/2002

THEODOROS PRITZIS
ΙΑΤΡΙΚΗ

Το άρθρο αυτό βρίσκεται δημοσιευμένο στην Πύλη www.nygma.gr
στη διεύθυνση http://www.nygma.gr/mag/articles/Article.asp?ar_id=587&ac_id=12