www.nygma.gr - ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ (Κοινωνία)

Η ζωή από το παρατηρητήριο 9/6/2003

Το τελευταίο διάστημα διαπιστώνω ότι όλο και περισσότερο η διαφήμιση γίνεται κομμάτι της καθημερινής μας ζωής. Όχι μόνο ποσοτικά, αλλά και ποιοτικά. Και αυτό με ενοχλεί. Κάτι όμως που με ενοχλεί ακόμα περισσότερο είναι όταν αντιλαμβάνομαι ότι χρησιμοποιείται η διαφήμιση για να με πείσει για πράγματα ανυπόστατα, για να με κάνει να δω την πραγματικότητα μέσα από το πρίσμα του φανταστικού. Όταν, δηλαδή, αγγίζει τα όρια της προπαγάνδας. Πολύ περισσότερο όταν αυτό το όριο το υπερβαίνουν οργανισμοί συμφερόντων του Δημοσίου.

Βασικές αρχές τις προπαγάνδας, είναι ότι ένα ψέμα γίνεται ευκολότερα πιστευτό με την συνεχή επανάληψη και όσο μεγαλύτερο είναι. Η κακή εντύπωση ξεκίνησε από τη διαφήμιση του Υπουργείου Παιδείας, η οποία αρχίζει και με το λογότυπο του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης, αν θυμάμαι καλά, η οποία ούτε λίγο ούτε πολύ προσπαθεί να μας πείσει ότι στα σχολεία υπάρχουν υπολογιστές, ότι τα καινούρια βιβλία είναι σημαντικά καλύτερα από τα προηγούμενα, μας βομβαρδίζει με αριθμούς νεόδμητων αιθουσών και με άλλες τέτοιου είδους εύπεπτες και εντυπωσιοθηρικές πληροφορίες. Μήπως να στέλναμε αυτή τη διαφήμιση και στη Γαλλία, στη Γερμανία ή στην Αγγλία, χώρες με παράδοση στην ποιότητα της Παιδείας και με πείρα στα εκπαιδευτικά τους συστήματα, να ζηλέψουν και να στείλουν και εκείνοι τα παιδιά τους στα ελληνικά σχολεία; Η μικροπολιτική και ο λαϊκισμός μεγεθύνεται όταν αναλογιστούμε ότι κίνητρο για την έναρξη της διαφημιστικής αυτής εκστρατείας αποτέλεσε η δημοσιοποίηση του (καλού ή κακού, αδιάφορο) προγράμματος της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης. Δηλαδή το κυβερνών κόμμα, χρησιμοποίησε κρατικά κονδύλια που συγχρηματοδοτούνται από την ΕΕ για τη βελτίωση της Παιδείας, για να διαφημίσει το αμφισβητούμενο έργο του σε αντιπαράθεση με αυτό που εξήγγειλε το κόμμα της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης. Με ξένα κόλλυβα, όπως θα έλεγαν και οι παλιότεροι!

Το ίδιο ακριβώς επιχειρείται και με αντίστοιχη διαφήμιση που παρουσιάζει τον νεαρό «επιτυχημένο» που ζει στην «άλλη Ελλάδα», στην Ελλάδα του εκσυγχρονισμού, που απορροφά τα Κοινοτικά κονδύλια και αναπτύσσει υποδομές για να γίνει ανταγωνιστική στην ΕΕ (Πρόσφατα υφυπουργός Οικονομικών δήλωσε ότι είναι ικανοποιημένος με την απορροφητικότητα κονδυλίων στο 20%!). Πού γίνονται όλα αυτά; Στη Φρουτοπία ή στη χώρα των Θαυμάτων κι εμείς καλούμαστε ως άλλοι Πίκοι Απίκοι και ως άλλες Αλίκες να βιώσουμε τα πλεονεκτήματα και τις ανέσεις που μας προσφέρονται αφειδώς και σε εξευτελιστικές τιμές! Γιατί αν βγούμε από την εικονική πραγματικότητα των διαφημιστών, θα χρειαστούμε 3,5-4€ για να πιούμε έναν καφέ (όταν είχε στη χειρότερη 900 δρχ.), θέλουμε τουλάχιστον 20€ το άτομο σε μια ταβέρνα (με αρκετή αυτοσυγκράτηση), αν πάμε δε στην περίπτωση του εστιατορίου, τότε θα πρέπει να αρχίσουμε να κοιτάμε ποιο κρασί είναι σχετικά φτηνό για να μη μας έρθει κοντά στα 35€ το άτομο. Αλλά και ένα σινεμά να πάμε, θέλουμε 7€, όταν παλιά θέλαμε 1500-2000 δρχ. Αν αποφασίσουμε να μείνουμε σπίτι και να φάμε μια σαλάτα θα χρειαστούμε 2,5-3€ για ένα κιλό ντομάτες, άλλα τόσα για τις πιπεριές και αν βάλουμε και τα παρελκόμενα, μάλλον θα θέλουμε κάπου 5€ για να απολαύσουμε τη σαλάτα μας! Και όλα αυτά τη στιγμή που οι μισθοί όχι μόνο δεν αυξάνονται, αλλά περιστέλλονται, όταν μειώνονται οι θέσεις εργασίας (βάσει στοιχείων της ΤτΕ), όταν οι μισθοί είναι οι χαμηλότεροι στην ΕΕ...

Σαν να μην έφτανε όλος αυτός ο ευδαιμονισμός, ήρθε και η κυρία Γιάννα Δασκαλάκη-Αγγελοπούλου-Τουταγχαμόν με τις κοτρόνες στο λαιμό και την κουπ-περικεφαλαία, ως άλλο drag-queen, να μας πείσει ότι τα Ολυμπιακά έργα θα μας μείνουν (αμανάτι!). Δηλαδή τι κι αν πρέπει να ξεκινήσουμε από το πρωί για να φτάσουμε το βράδυ στο πάρτι; Το πάρτι συνεχίζεται! Τι κι αν είσαι φοιτητής ή μαθητής χωρίς αυτοκίνητο και θες 3-4 ώρες τη μέρα για να πηγαινοέρχεσαι στη σχολή σου ή στο φροντιστήριό σου; Το πάρτι συνεχίζεται! Τι κι αν εργάζεσαι και πρέπει να ξυπνάς από τα χαράματα σαν Καταδρομέας σε διαβολοβδομάδα για να φτάσεις στη δουλειά σου και να σκέφτεσαι όλη μέρα το ταξίδι του γυρισμού λες και θα πας στην Αμοργό; Το πάρτι συνεχίζεται! Έτσι δε και είσαι ηλικιωμένος και έχεις συναλλαγές με το Δημόσιο, εκεί μπορεί το πάρτι να μη συνεχιστεί, αλλά να παραδώσεις το πνεύμα κάτω από τη γέφυρα της Κατεχάκη! Βέβαια θα μπορούμε όλοι μας να παίζουμε μπάντμιντον, να κάνουμε άρση βαρών και κωπηλασία, αλλά εμείς είμαστε αχάριστοι... Θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε την Αττική οδό και να πληρώσουμε 3,60€ πήγαινε-έλα για να βγούμε στην Εθνική, να κάνουμε τον γύρο της Αθήνας και να φτάσουμε στη δουλειά μας.

Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ήρθε και το κερασάκι στην τούρτα: Εθνική Ομάδα Θετικής Ενέργειας! Τέσσερις λέξεις-μαγεία! Η μαλακία πάει σύννεφο. Τέσσερις λέξεις-κλειδιά! Ποια η σκοπιμότητα; Μα να μας πείσουν ότι πρέπει να πάμε εθελοντές (όταν οι ίδιοι πληρώνονται με αστρονομικά ποσά), ότι θα κάνουμε το μεγαλύτερο πάρτι του κόσμου (βρε μανία με αυτό το πάρτι!), ότι πρέπει όλοι να δούμε την Ολυμπιάδα θετικά. Αναρωτιέμαι πως είχε μαζευτεί τόσος κόσμος αυθόρμητα τη μέρα της ανάθεσης, χωρίς καμμία διαφήμιση, πώς είχαν δηλώσει τόσοι πολλοί εθελοντές πριν μερικά χρόνια και τώρα υπάρχει η ανάγκη της διαφήμισης του γεγονότος. Μήπως επειδή κατάφεραν να απογοητεύουν τον ελληνικό λαό με τη συμπεριφορά τους; Μήπως επειδή από την αρχή είχαν ρίξει στάχτη στα μάτια του κόσμου; Γιατί αρχικά κανείς δεν είχε φανταστεί ότι θα ήθελε 600-700€ για να δει ένα σοβαρό αγώνισμα (γιατί με τα 10€ της διαφήμισης θα δεις το ζέσταμα στο μπάντμιντον!), ότι θα γίνονταν τόσες απευθείας αναθέσεις στον Καλατράβα (όνομα και πράγμα!) και ότι θα γίνονταν τόσα έργα την τελευταία στιγμή, χωρίς σοβαρές μελέτες για τις επιπτώσεις στη μετακίνηση και τη ζωή των αθηναίων. Κανείς επίσης δεν είχε φανταστεί ότι θα μας έκαναν το μαύρο άσπρο, λέγοντάς μας ότι όλα τα έργα θα είναι έτοιμα στην ώρα τους, παραλείποντας βέβαια την σημαντική διαδικασία των δοκιμών, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τη λειτουργία του συνόλου του εξοπλισμού και των διαδικασιών που θα πρέπει να υποστηριχτούν σε συνθήκες πίεσης και μεγάλου φόρτου. Βέβαια τα καλύτερα δεν μας τα έχουν πει ακόμα, για αυτό δεν ξέρουμε ότι όσα βιώσαμε με τη σύνοδο κορυφής ήταν τα προεόρτια και ότι καθ’ όλη τη διάρκεια των Αγώνων θα κλείσουν δρόμοι, ότι θα απαγορεύονται κάθε είδους συγκεντρώσεις και ότι θα πρέπει να φύγουμε από την πόλη. Για να τα προλάβουν όλα αυτά μας βομβαρδίζουν με διαφημίσεις του στυλ: «δώσε τη θέση σου στο λεωφορείο», «κράτησε την πόλη καθαρή και όχι τους κάδους», «άδραξε τη μέρα και άραξε τη νύχτα». Το γνωστό ρητό «arbeit macht Frei» δεν το είδαμε ακόμα, αλλά καλομελέτα κι έρχεται! Δηλαδή πρέπει να κάνουμε τούμπες που θα έρθουν τόσοι ξένοι, να τους δίνουμε τη θέση μας στο λεωφορείο, να υιοθετήσουμε άλλο τρόπο ζωής, περισσότερο business oriented για να είμαστε πιο effective στο project της Ολυμπιάδας, ώστε να μην δείξουμε στους ξένους τον κακό μας εαυτό. Τον κακό τους τον καιρό! Εμείς είμαστε πολίτες δεύτερης κατηγορίας και δεν αξίζουμε καλύτερες συνθήκες διαβίωσης; Εμείς, οι Έλληνες φορολογούμενοι δεν αξίζουμε καλύτερες μεταφορές; Εμείς δεν αξίζουμε καλύτερης συμπεριφοράς ως εκείνοι που θα αγκαλιάσουν την Ολυμπιάδα; Μάλλον όχι. Γιατί εμείς δεν θα αγοράσουμε μπλουζάκι με τον Φοίβο και την Αθηνά, δεν θα πάρουμε φλυτζανάκι με την κλάδο ελιάς, δεν θα σκάσουμε 3 μισθούς για να δούμε τον Κεντέρη και τον Δήμα. Πάλι στην τηλεόραση θα στηθούμε! Όπως τόσα και τόσα άλλα, με την προτροπή των ηγητόρων θα τα βλέπουμε όλα από ένα παρατηρητήριο.

Γιατί εμείς πιστέψαμε (και πιστεύουμε) ότι η Ελλάδα έπρεπε να αλλάξει τον επιχειρηματικό τρόπο διοργάνωσης των Αγώνων, να επιβάλλει τη λιτότητα και τη σεμνότητα, να αποβάλλει κάθε τι περιττό και να επαναφέρει την αίγλη και την αξία των Αγώνων στο επίπεδο που τους αρμόζει. Καμμια Εθνική Ομάδα Θετικής Ενέργειας δεν είχαμε φανταστεί, κανένα dressing code στα γήπεδα και στους στίβους θέλαμε, κανέναν ξένο αρχιτέκτονα να μας επαναπροσδιορίσει την αρχιτεκτονική μας ευαισθησία χρειαζόμασταν και κανέναν διαφημιστή να μας ορίσει συγκεκριμένο τρόπο ζωής ώστε να προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας στους ξένους, εργαζόμενοι το πρωί ως ταξιτζήδες και το βράδυ ως επιχειρηματίες εστιατορίων, πιάνοντας το κολιέ των αθλητών και τρέχοντας ξωπίσω τους σαν καλοί υπηρέτες. Αυτά είναι συμπεριφορές και ήθη που αναδεικνύουν τον ραγιαδισμό και την υποτέλεια, που φανερώνουν καλοθελητές και αυλοκόλακες, που δεν προάγουν τον εθελοντισμό, αλλά τον εξανδραποδισμό. Αυτά είναι συμπεριφορές νεοελλήνων, νεόπλουτων και νεοβάρβαρων, που δεν έχουν κατορθώσει να αποβάλλουν την επαρχιώτικη συμπεριφορά και μαϊμουδίζουν. Που πιστεύουν ότι με μια πέρλα στο λαιμό και με την Kompressor στο πάρκινγκ θα γίνουν ευρωπαίοι. Δυστυχώς αγνοούν ότι η ελληνική φιλοξενία, που προσπαθούν να εκμαιεύσουν, συνυπάρχει με την αίσθηση της περηφάνιας την οποία εδώ και καιρό έχουν καταπατήσει.

Τάσος Τάσκαρης
ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ

Το άρθρο αυτό βρίσκεται δημοσιευμένο στην Πύλη www.nygma.gr
στη διεύθυνση http://www.nygma.gr/mag/articles/Article.asp?ar_id=656&ac_id=12