www.nygma.gr - ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ (Παιδεία)

Δάσκαλοι και αντι-δάσκαλοι 1/3/1995

Το κείμενο που ακολουθεί είναι ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο του Δ.Λιαντίνη: «Τα Ελληνικά». Πανεπιστημιακός Δάσκαλος ο ίδιος, που όπως επιβεβαιώνουν μαθητές του αλλά και μία μικρή προσωπική μου εμπειρία, τιμά τον τίτλο του, δίνει με πάθος το στίγμα της πραγματικής διδασκαλίας που δυστυχώς ελάχιστες φορές βιώσαμε μέσα στα αμφιθέατρα-πασαρέλες επιστημόνων καλών, κακών όμως δασκάλων...

«Εν αρχή ην ο δάσκαλος. Μη ο δάσκαλος η φύση θα ήταν, δεν θα ήταν όμως οι κοινωνίες. Θα υπήρχε ο χρόνος, αλλά δεν θα υπήρχε η ιστορία. Και στο βασίλειο των ζωντανών ήχων θα άκουγε κανείς την κραυγή, τα χουγιατά, τα συνθήματα. Δεν θα άκουγε όμως ούτε θα έβλεπε τη φωνή, τα γράμματα της γραφής, τις συμφωνίες και τους χορούς.

Γιατί; Απλά, γιατί ο δάσκαλος είναι που μεταμορφώνει τον εγκέφαλο του ζώου σε νου ανθρώπου. Αυτός κατορθώνει ώστε η ματιά του καθένα μας να μη μένει βλέμμα βοδιού, αλλά να γίνεται βιβλίο ανοιχτό να το διαβάζεις. Επεξεργάζεται το πετσί της κεφαλής μας και δημιουργεί πρόσωπο. Η δουλειά του δασκάλου είναι ο αθέρας της βυρσοδεψίας. Και στο τέλος-τέλος ο δάσκαλος θωπεύει και μαλάζει το σώμα και την ψυχή μας, ώστε από τη στέρησή μας αποσπάζεται το κλάμα, και από την πλησμονή κορφολογιέται το γέλιο μας... Μ’ένα λόγο, ο δάσκαλος είναι ο ποιητής του ανθρώπου. Με την ίδια κυριότητα που ο ποιητής του κόσμου είναι ο Θεός...

Έτσι ορίζεται ο λόγος και η τιμή του δάσκαλου. Το τιμολόγιο όμως με το οποίο κοστολογούν το έργο του οι εξουσίες και οι αρχές πρωτα και ύστερα το άκριτο πλήθος είναι αλλιώτικο. Αλίμονο! Άχρηστο για τις εφορίες. ...Εννοώ ότι καταργήθηκε η αυστηρότητα στην επιλογή του υλικού, και η αυστηρότητα στη μέθοδο και στις σπουδές που θα δώσουν τον άξιο δάσκαλο. Από τους παλιούς χρόνους κοιτίδα των παιδαγωγών ήταν η τάξη των απελεύθερων και των δούλων. Και μάλιστα των πονηρών δούλων και των κακών. Τους αγαθούς και τους άξιους δούλους, λέει ο Πλούταρχος, τα αφεντικά τους προόριζαν για τις σπουδέες δουλειές. Καπετάνιοι, διαχειριστές, οικονόμοι, επιστάτες, σύμβουλοι.

Σήμερα φτάσαμε στην αμμοποίηση των βουνών. Δάσκαλος πια μπορεί να γίνει ο καθένας, όμοια όπως ο καθένας ημπορεί να γίνεται αρβυλοποιός, αιγογαλακτοπώλης, λεμβούχος, χατζής, μελισσοκόμος, μαγειροϋπάλληλος, αεριτζής, εντεροπώλης, λουλουδάς, πετροκόπος.

Ξεχάσαμε, δηλαδή, ότι ο δάσκαλος από την άποψη της σπουδαιότητας και της ευθύνης είναι ένας εργάτης στο επίπεδο του νομοθέτη, του φύλακα στρατηγού, του κυβερνήτη, του γιατρού σωτήρα. Ακριβέστερα είναι ένα σκαλί πάνω από όλους αυτούς. Γιατί ο δάσκαλος είναι ο πυρφόρος της γνωστικής συνείδησης. Η λειτουργία που τελεί είναι θεία. Η μόνη θεία λειτουργία σε γη και ουρανό»...

Πίσω στη δικιά μας πεζή γλώσσα. Ο δάσκαλος δε μετριέται στα άπιαστα θέματα εξετάσεων και στις εντυπωσιακές πλην όμως ανόητες και ακατανόητες παραδόσεις. Εκεί βγάζει πρωτοσέλιδο ο καθένας τα κόμπλεξ του. Δάσκαλος καλός είναι αυτός που θα φέρει κόσμο στο αμφιθέατρο για να μάθει και όχι για να περάσει το «άτιμο το μάθημα». Είναι αυτός που θα δείξει τη φύση στις εξισώσεις και δεν θα τις καταστήσει σκόνη στον πίνακα και μελάνια στα χαρτιά μας. Είναι ο τυπάς που θα πλησιάσει τον φοιτητή σαν σύμβουλος και βοηθός και όχι όπως ο γρφειοκράτης υπάλληλος τον άμοιρο πελάτη του. Είναι αυτός που καλείται να αξιολογήσει τον φοιτητή με σκοπό να δεί αν έμαθε και όχι αν γράφει και κάνει πράξεις με ταχύτητες μερικών MHz.

Υπάρχουν βέβαια και οι ΔΑΣΚΑΛΟΙ που χαίρεσαι να τους ακούς, γιατί και αυτοί χαίρονται να κάνουν μάθημα (λίγοι όμως). Τελικά μου φαίνεται ότι οι «Διατάξεις Ημιαγωγών» πρέπει να γίνει υποχρεωτικό και για τους διδάσκοντες.

Γιωργος Βαρδουλιας

Το άρθρο αυτό βρίσκεται δημοσιευμένο στην Πύλη www.nygma.gr
στη διεύθυνση http://www.nygma.gr/mag/articles/Article.asp?ar_id=70&ac_id=21