Οι φοιτητικές εκλογές αποτελούν γι' αυτές τις μέρες το επίκεντρο της επικαιρότητας. Όπως κάθε χρόνο περνούν σαν διάττων αστέρας από τα βαλτωμένα νερά του "Φοιτητικού Κινήματος", τα ταράζουν επιφανειακά χωρίς ποτέ να αγγίζουν την ουσία. Και η ουσία είναι οι ίδιοι οι φοιτητές. Το έργο το έχουμε δει όλοι μας και ήταν βαρετό ήδη από την πρώτη φορά. Θα σας αποκαλύψω τον μεγάλο νικητή και αυτών των φοιτητικών εκλογών (παιανίσματα πνευστών, τυμπανοκρουσίες): Αποχή. Γιατί δε βλέπω κανένα να έχει μείνει άναυδος από τις μαντικές μου ικανότητες;

Η αποχή δεν εμφανίστηκε ποτέ στη θέση που της αρμόζει στην έκδοση των αποτελεσμάτων των φοιτητικών εκλογών (σε καμία από τις πάμπολλες, αντιφατικές και αντικρουόμενες εκδοχές τους). Και η θέση αυτή είναι η πρώτη θέση. Η θέση αυτή της ανήκει δικαιωματικά όχι απλώς επειδή συγκεντρώνει τα μεγαλύτερα ποσοστά, αλλά κυρίως επειδή εκφράζει τη στάση της πλειοψηφίας των φοιτητών όχι μόνο απέναντι στο φοιτητικό κίνημα, αλλά, δυστυχώς, και απέναντι σε ολόκληρη τη φοιτητική κοινότητα. Η στάση αυτή είναι η στάση ατόμων απογοητευμένων, αν όχι αηδιασμένων, που έχουν παραιτηθεί από κάθε προσπάθεια βελτίωσης των συνθηκών οποιουδήποτε τομέα από όλους όσους επηρεάζει η φοιτητική τους ιδιότητα.

Η αποχή από της φοιτητικές εκλογές είναι μια πολιτική στάση. Είναι ένα μήνυμα που επανέρχεται φορτικά τα τελευταία χρόνια και προκαλεί ποικιλία δηλώσεων από τις φοιτητικές παρατάξεις και τους κομματικούς ιθύνοντες, αν και ομολογώ ότι προσωπικά μέσα από αυτό τον κυκεώνα ανταλλαγής μομφών και πανηγυρικών ομφαλοσκοπικών δηλώσεων αυτοθαυμασμού δεν έχω καταφέρει να αποσαφηνίσω ποια είναι η στάση των παρατάξεων απέναντι στο θέμα, ούτε και ποιες πρωτοβουλίες προτίθενται να αναλάβουν προκειμένου να αμβλύνουν το φαινόμενο.

Αποτελεί πεποίθησή μου ότι η ουσία του προβλήματος δεν εντοπίζεται στην αδιαφορία των φοιτητών για τις παρατάξεις ή το φοιτητικό κίνημα. Η ύπαρξη και (όποια) λειτουργία των παρατάξεων αποτελεί εγγύηση της εύρυθμης λειτουργίας δημοκρατικότατων θεσμών που έχουν κατακτηθεί με αγώνες καθ' όλα σεβαστούς. Η διάθεση μερίδας συμφοιτητών μας να ασχοληθούν με τα κοινά προσφέροντας χρόνο και προσωπική εργασία είναι καθ' όλα αξιέπαινη και οι προθέσεις τους δε θα πρέπει (κατά βάση) να αμφισβητούνται και να γίνονται αντικείμενο κριτικής, κάτι που δυστυχώς δεν ισχύει και για τις θεωρίες ή τις μεθόδους τους.

Η ουσία του προβλήματος εντοπίζεται στην αδιαφορία των φοιτητών για τη φοιτητική και εν γένει ακαδημαϊκή κοινότητα. Ο μέσος φοιτητής αντιμετωπίζει το εκάστοτε ίδρυμα σαν φροντιστήριο, ένα χώρο όπου πάει, παίρνει τις σημειώσεις του, βλέπει την παρέα του που αποτελείται από συγκεκριμένο αριθμό συμφοιτητών του, και στον οποίο κάθε Σεπτέμβριο, Ιανουάριο και Ιούνιο περνά από εξετάσεις προκειμένου να αποκτήσει το πολυπόθητο πτυχίο και να ξεμπερδεύει μ' όλη αυτή την ιστορία.

Η στάση αυτή δεν εκπλήσσει κανένα. Το εκάστοτε ίδρυμα είναι υποχρεωμένο να παρέχει στους φοιτητές τα μέσα προσέγγισης ενός συγκεκριμένου γνωστικού αντικειμένου, αφήνοντας σημαντικό μέρος των ευρύτερων ενδιαφερόντων του φοιτητή χωρίς καμία κάλυψη. Ο τελευταίος, μη ικανοποιημένος από τα μέσα που του παρέχονται από φοιτητικές οργανώσεις ή αρνούμενος να αποδεχτεί το πνεύμα που τις διακατέχει καταλήγει στον ενστερνισμό της προαναφερθείσης στάσης. Όμως η ευθύνη κάλυψης περαιτέρω ενδιαφερόντων και ανησυχιών βαρύνει τους ίδιους τους φοιτητές, οι οποίοι επίσης φέρουν μερίδιο ευθύνης για τη διάρθρωση και το επίπεδο σπουδών. Το πρόβλημα είναι ότι η συντριπτική πλειονότητα των φοιτητών δε βλέπει, ή δε θέλει να δει, τον τρόπο συμμετοχής στα κοινά, δεν έχει την πρόθεση ή τη διάθεση να ενταχθεί στα υπάρχοντα σχήματα, και προοδευτικά οδηγείται στην αδιαφορία και την παθητικότητα, μικρή ένδειξη της οποίας αποτελεί το ποσοστό αποχής στις φοιτητικές εκλογές.

Η φοιτητική ιδιότητα σημαίνει, ή θα έπρεπε να σημαίνει, πολλά περισσότερα από τη συμμετοχή στη διαδικασία απόκτησης ενός πτυχίου. Η κατοχή της δίνει πολλές ευκαιρίες για μόρφωση, αλλά και πράγματα εξίσου σημαντικά, όπως παιδεία, πολιτιστική, κοινωνική και πολιτική δραστηριοποίηση. Η κατάκτηση όλων των παραπάνω δεν μπορεί να γίνει δι' αντιπροσώπου, οι υποχρεώσεις που επιβάλει δεν περιορίζονται στην ψήφο άπαξ του έτους. Ο χώρος του Πολυτεχνείου για να γίνουμε συγκεκριμένοι, αλλά και κάθε σχολής γενικότερα, προσφέρεται για όλα τα πιο πάνω. Είναι ένας χώρος στον οποίο περνάμε, και θα περνάμε τουλάχιστον για τα δύο επόμενα χρόνια ένα σημαντικό μέρος της ζωής μας, ένας χώρος ο οποίος μπορεί και πρέπει να καλύπτει ενδιαφέροντα πέρα από τον καθαρά επιστημονικό και τεχνολογικό χώρο, ένας χώρος αρμονικής συμβίωσης βασιζόμενης στην αποδοχή διαφορών και της κριτικής που αυτές επιφέρουν, και όχι εκθετήριο συγκεκριμένων γνώσεων και πεδίο διαμάχης μεταξύ ομάδων που λειτουργούν σαν φατρίες ή κλίκες, με κριτική η οποία περιορίζεται κατά κύριο λόγο στη λέξη μαλάκα και τα παράγωγά της σε κάθε πτώση, αριθμό και έγκλιση.

Όλα τα πιο πάνω ακούγονται πολύ ωραία και είναι μάλλον αυτονόητα. Αυτό που εκ πείρας φρονώ ότι δεν είναι και τόσο αυτονόητο είναι ότι τίποτα αυτά δεν μπορεί, ούτε πρόκειται, να πραγματοποιηθεί από εντεταλμένους σωτήρες, ανεξαρτήτως των καλών τους προθέσεων, των ιδεολογιών ή των μεθόδων τους. Η αποχή από τις φοιτητικές εκλογές είναι μια προσωπική απόφαση που βασίζεται στο κατά πόσο θεωρεί κανείς ότι εκφέρει κάποιο μήνυμα που γίνεται αντιληπτό από τους αποδέκτες του. Αυτό που έχει σημασία να συνειδητοποιήσουμε όλοι μας είναι ότι όποιο και να είναι το αποτέλεσμα των φοιτητικών εκλογών δεν πρόκειται να επιφέρει καμία αλλαγή στην τρέχουσα κατάσταση χωρίς την ενεργό συμμετοχή κάθε φοιτητή. Η συμμετοχή αυτή έχει κόστος σε χρόνο, κόπο, απογοήτευση και προσβολές. Η αναβλητικότητα δε βοηθά σε τίποτα, αφού διαιωνίζει την υπάρχουσα παθητικότητα και αποθαρρύνει όσους ήδη δραστηριοποιούνται για τα κοινά. Δεν μπορώ να συνάγω κανένα ασφαλές συμπέρασμα για το ποιο θα είναι το αποτέλεσμα της αποχής ή όχι από τις φοιτητικές εκλογές. Μπορώ όμως να εγγυηθώ ότι η αποχή από την προσωπική δραστηριοποίηση στο χώρο της σχολής, η υιοθέτηση παθητικότητας και αδιαφορίας μόνο καταστρεπτικά αποτελέσματα μπορεί να έχει.


Υ.Γ. Το άρθρο αυτό δεν είναι ούτε απολογία, ούτε παροχή εξηγήσεων, ούτε παράκληση. Είναι μια πρόκληση που απευθύνεται σε άτομα και όχι σε ομάδες.

Γιώργος Πανοτόπουλος ΕΡΕΥΝΑ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ (μη με κοιτάς επίμονα, μιλάς με επιστήμον) Άλλα άρθρα του