Ο ΜΑΓΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ Μ.Μ.Ε.

Περί Μέσων Μαζικής Εξουσίας λοιπόν ο λόγος. Σε μία εποχή παντοδυναμίας των μέσων ενημέρωσης, η οποία όμως συνοδεύεται από μία έντονη αμφισβήτησή τους. Ίσως γιατί έχουν ξεπεράσει πλέον κάθε όριο αναλγησίας, καταπατώντας τα όρια της προσωπικής ελευθερίας, της ιδιωτικής ζωής και της ηθικής, εν τέλει. Όσοι όμως ενσκήπτουν τα πυρά τους αποκλειστικά στο επίπεδο των μέσων ενημέρωσης, φοβάμαι ότι αγνοούν τον ουσιαστικό κίνδυνο, ο οποίος συνίσταται στην οικονομική και πολιτική εξουσία που κατέχουν οι ιδιοκτήτες.

Ας δώσουμε ένα απλό παράδειγμα: Αν θέλω να διηγηθώ ότι ο κύριος Τάδε βγαίνοντας απ' το σπίτι του, παρασύρθηκε από το τραμ, μπορώ να οργανώσω την ιστορία μου με τρεις τρόπους τουλάχιστον.

Πρώτος Τρόπος: "Εχθές το πρωί ο κύριος Τάδε βγήκε από την εξώπορτα του σπιτιού του και διέσχισε το δρόμο ακριβώς τη στιγμή που περνούσε ένα τραμ. Δεν πρόσεξε και βρέθηκε κάτω από τις ρόδες του οχήματος μπρος στα τρομαγμένα βλέμματα των παρευρισκομένων."

Δεύτερος Τρόπος: "Μπαμ! Έγινε σε μία στιγμή! Ένας άνθρωπος κατακρεουργείται από τις βαριές μεταλλικές ρόδες του τραμ! Ήταν ο κύριος Τάδε, μόλις είχε βγει από το σπίτι του και διέσχιζε το δρόμο. Οι περαστικοί κραύγαζαν τρομοκρατημένοι."

Τρίτος Τρόπος: "Μπαμ, μπουμ! Κραυγές, στριγκλιές! Ποιός, πώς είναι δυνατόν; Ένας άνδρας, ένα αιμόφυρτο σώμα, μία σκιά βαριού οχήματος και οι περαστικοί ανατριχιάζουν από φρίκη. Ήταν ένα τραμ."

Σχετικά ψυχολογικά πειράματα απέδειξαν ότι η τρίτη απόδοση οδηγεί τους λιγότερο μορφωμένους σε συγκινήσεις που αποκλείουν τη μεσολάβηση της κρίσης και συγκεντρώνει την προσοχή των πιο καλλιεργημένων στον τρόπο αφήγησης, χωρίς να τους επιτρέπει σοβαρή αξιολόγηση και ικανοποιητική αποτύπωση των ίδιων των γεγονότων. Η σημασία των παραπάνω αποτελεσμάτων είναι καθοριστική για την εξήγηση της δύναμης που διαθέτουν οι "πηγές των μηνυμάτων".

Αν συνδυάσουμε τη διαπίστωση αυτή με την ολιγοπωλιακή κατάσταση που επικρατεί στο χώρο των μέσων ενημέρωσης, είναι εύκολο να αντιληφθούμε γιατί οι ιδιοκτήτες των μεγάλων μέσων ενημέρωσης διαθέτουν πολιτική εξουσία σαφώς ανώτερη της κρατικής και της κυβερνητικής.

Αν, επιπλέον, αναλογιστούμε ότι συχνά ανήκουν και διαφημιστικές εταιρείες στους κατόχους των Μ.Μ.Ε. (περίπτωση Μπερλουσκόνι), τότε οι διαστάσεις του προβλήματος ξεπερνούν κάθε όριο φαντασίας.

Πριν από λίγα μόλις χρόνια όποιος ήθελε να πάρει την πολιτική εξουσία σε μία χώρα δεν είχε παρά να αποκτήσει τον έλεγχο του στρατού και της αστυνομίας. Σήμερα μόνο στις υποανάπτυκτες χώρες οι φασίστες στρατηγοί, για να κάνουν πραξικόπημα, χρησιμοποιούν ακόμη τα τανκς. Σήμερα μία χώρα ανήκει σ' αυτόν που ελέγχει τα μέσα ενημέρωσης.

Κουκουριτάκης Αντώνης