ΝΥΓΜΑ #9 - 25 Mαϊου 1995

 

 

Μηδέν στους μηδενιστές

 

Με τη δύναμη της θέλησης ο άνθρωπος αλλάζει τον εαυτό του

Με τη δύναμη της αγάπης ο άνθρωπος αλλάζει τους άλλους

Με τη δύναμη της σκέψης ο άνθρωπος αλλάζει τον κόσμο.

Κομφούκιος

 

Επανέρχομαι σε ένα ζήτημα, το οποίο είχε τεθεί σε παρελθόν άρθρο. Και επανέρχομαι θέλοντας να υπογραμμίσω τη σημασία της κεντρικής ιδέας των γραφομένων, καθώς επίσης και την ανάγκη να γίνουν από όλους μας αντιληπτά τα νοήματα ζωής τα οποία ξεπηδούν μέσα από τις άψυχες αράδες του αρθρογράφου.

Ίδιον της συμπεριφοράς ορισμένων ανθρώπων είναι η τάση τους να αλλοτριώνουν και να ισοπεδώνουν, μέσω των κρίσεων που διατυπώνουν από διάφορα βήματα λόγου, τα πάντα. Πιστεύω ότι λίγο-πολύ όλοι μας θα έχουμε διαβάσει, ακούσει ή θα μας έχει δοθεί η δυνατότητα κατά τη διάρκεια κάποιας συνουσίας* να αντιληφθούμε ότι υπάρχουν κάποιοι, οι οποίοι επί ζητημάτων ιδιαζούσης σημασίας διατυπώνουν απόψεις τέτοιες, οι οποίες δημιουργούν την κοινή εντύπωση ότι τα πάντα είναι μαύρα και άραχλα. Και όχι μόνο αυτό αλλά ως επί το πλείστον η "κρίση" αυτή συνοδεύεται από τη διαπίστωση ότι ευτυχώς που υπάρχουν και αυτοί που μπορούν και εντοπίζουν το χάος, κατά την άποψή τους, χωρίς ταυτόχρονα - και αυτό είναι, κατ'εμέ, το εξοργιστικό - να ολοκληρώνουν την "κριτική" τους με τη διατύπωση κάποιας λύσης, κάποιου τρόπου υπερνίκησης του εμποδίου, το οποίο, υποτίθεται, ανακαλύπτουν.

Συνεπώς, μου δημιουργείται η εντύπωση ότι τις περισσότερες φορές κρίνουν εξ ιδίων τα αλλότρια - όσον αφορά το χάος, τη μαυρίλα κ.λ.π. Γιατί τους ηλιτοεργείς και ηπεροπείς ανθρώπους, καθώς επίσης και τα τοις πάσι αποδεκτά και γνωστά επίρρητα φαινόμενα είναι εύκολο να τα εντοπίζει και να τα κατακρίνει κανείς. Το θέμα όμως είναι από τη μια κατά πόσο είναι δυνατόν να τους παίρνει όλους η μπάλα και από την άλλη, αν και εφόσον υπάρχει τόσο μεγάλο πρόβλημα, τι γίνεται από εκεί και πέρα, τι μέλλει γενέσθαι, ποιες είναι οι λύσεις του όποιου ζητήματος. Διότι φρονώ ότι είναι υπαίτιος όποιος φανφαρωδώς κρίνει ότι ενώ "οι πολιτικοί φταίνε για όλα" ή ότι "οι γιατροί τα παίρνουν" ή ότι "η γλώσσα μας είναι άρρωστη", δεν ισορροπούν τη μηδενιστική και ισοπεδωτική "κρίση" τους με τη συνοδεία κάποιας ιδέας επίλυσης, πράγμα το οποίο τις περισσότερες φορές δείχνει εκτός των άλλων και έλλειψη αναλυτικής ικανότητας και σκέψης.

Με το φόβο ίσως και εγώ να αποδειχθώ μηδενιστής πιστεύω ότι η διατύπωση τέτοιων "κρίσεων" είναι λανθασμένη και επικίνδυνη πρακτική, ειδικά όταν αναφερόμαστε σε θέματα υψηλής σημασίας και γενικού περιεχομένου. Ο ενδελεχής υποβιβασμός προσώπων, καταστάσεων και γεγονότων, ο οποίος ιδιαίτερα τη σημερινή εποχή στην Ελλάδα είναι έκδηλος, οδηγεί στη δημαγωγία, στο λαϊκισμό και στο δογματισμό. Και αυτό γιατί αποτελεί τον πιο εύκολο τρόπο να αποτινάξει και να μεταθέσει ο καθένας τις ευθύνες που του αναλογούν, τοποθετεί παρωπίδες και δεν τον ωθεί στην καλλιέργεια της κρίσης του και πολλές φορές, μέσα στο δεδομένο διάχυτο κλίμα μωρίας, αναγορεύει τον εαυτό του σε τιμητή των πάντων, παρασύροντας πολλές φορές μαζί του και την αδαή μάζα στο δρόμο προς τη συσκότιση, την ολοκληρωτική αλλοτρίωση και ίσως το φασισμό.

Επομένως, πιστεύω ότι είναι αναγκαίο να σταματήσει αυτή η μόδα της ισοπεδωτικής κριτικής. Και οι φορείς αυτής της πρακτικής πρέπει να πειστούν ότι πέρα από το βόρβορο, πέρα από το χάος, υπάρχει και η ελπίδα, υπάρχει και ο αγώνας. Μου φαίνεται αδιανόητο να καίγονται μαζί με τα ξερά και τα χλωρά, όπως επίσης δεν κατανοώ πώς είναι δυνατόν από τη στιγμή που διαπιστώνουμε ένα πρόβλημα να μην αναζητούμε ταυτόχρονα και τη λύση του. Πρέπει να αγωνιζόμαστε για τις ιδέες μας, δεν πρέπει να ισοπεδώνουμε τα πάντα, πρέπει να ελέγχουμε το κατεστημένο, δεν πρέπει να δημαγωγούμε επ'αυτού κάνοντας πολλές φορές και τους εαυτούς μας όργανά του, πρέπει να κατακρίνουμε, δεν πρέπει να καταστροφολογούμε. Και κυρίως πρέπει να συνειδητοποιήσουμε τις ευθύνες που μας αναλογούν και να προσφέρουμε και εμείς απλόχερα την επικουρία στον αγώνα για την πλήρωση όλων αυτών των δημιουργικών προϋποθέσεων, οι οποίες θα οδηγήσουν άτομα και κοινωνίες στην πρόοδο. Μην ξεχνάμε ότι άνθρωπος ετυμολογικά σημαίνει άνω-θρώσκω, δηλαδή κοιτώ ψηλά, το μέλλον, την προοπτική.

Και αυτό απαντά στις έννοιες εποικοδομητική κριτική, λύση των προβλημάτων, δημιουργικότητα, ζωή.

Κάντε την αντιπαραβολή Καζαντζάκη - Καζαντζίδη: "`Εχεις τα πινέλα, έχεις και τα χρώματα. Ζωγράφισε τον παράδεισο και μπες μέσα."** - " Νυχτερίδες και αράχνες μωρό μου ". Διαλέξτε και πάρτε.

Και μην ξεχνάτε: πάντα υπάρχει φως στο τούνελ. Πράγματι !

 

Νίκος Λαγομιτζής

Φοιτητής Παιδαγωγικής Σχολής Τμήμα Δημοτικής εκπαίδευσης Α.Π.Θ.

 

* : Προς αποφυγή παρεξηγήσεων "συνουσία" στα παλαιότερα ελληνικά σημαίνει επικοινωνία, συζήτηση, συναναστροφή. Αμέσως το μυαλό σας στο πονηρό.

** : ΝΥΓΜΑ, φύλλο 7ο, σελ.19