Ο ΤΟΙΧΟΣ και λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις

Οι καθαροί τοίχοι είναι μουγκοί. Η αποστειρωμένη τους λευκότητα δεν έχει τίποτα να δείξει, τίποτα να πει. Εκτός από την βουβή αποδοχή του υπάρχοντος. Το υπάρχον είναι βρώμικο. Μόνο πεντακάθαροι τοίχοι μπορούν να το περιέχουν.

Η φωνή που διαφωνεί δεν μπορεί να περνά από διάμεσους επαγγελματίες της φωνής και της εικόνας. Η καθαρότητά της και η ευθύτητά της είναι αδιαπραγμάτευτες. Η φωνή μαυρίζοντας τους τοίχους τους δίνει στόμα. Το στόμα το δικό μας. Ο βρώμικος τοίχος είναι τοίχος φλύαρος. Και ενδιαφέρων. Έχει πολλά να πει. Και είναι όλα δικά μας. Από μας για μας.

Σήμερα βρωμίζουμε με τη σκέψη μας την καθαρότητα που περιέχει την βρώμα τους. Την καθαρότητα που δεν μας ανήκει. Τη λευκότητα, το κενό που πολύ θα ήθελαν να υπάρχει και στα μυαλά μας.

Αλλά δε θα τους περάσει. Λίγοι και με μικρά μέσα σήμερα, ελπίζουμε πολλοί πάλι με μικρά μέσα αύριο.

ΟΙ ΤΟΙΧΟΙ ΕΧΟΥΝ ΑΦΤΙΑ, ΕΧΟΥΝ ΚΑΙ ΣΤΟΜΑ. ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΚΑΘΑΡΗ ΒΡΩΜΙΑ ΤΟΥΣ Η ΒΡΩΜΙΚΗ ΚΑΘΑΡΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΜΑΣ

Αυτοδιαχειριζόμενο στέκι Πολυτεχνείου

ριν από μερικές μέρες μια ομάδα φοιτητών κυκλοφορούσε στην Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου, γράφοντας συνθήματα στους τοίχους. Παράλληλα αφισοκολλούσαν και μοίραζαν την ανωτέρω ανακοίνωση-θέση. Το άρθρο αυτό δεν επιδιώκει να αποδείξει τίποτα. Είναι απλώς μια σειρά από σκέψεις πάνω σε συγκεκριμένες θέσεις και πρακτικές με τις οποίες ερχόμαστε σε επαφή στο χώρο του Πολυτεχνείου.

Οι καθαροί τοίχοι είναι μουγκοί. Η αποστειρωμένη τους λευκότητα δεν έχει τίποτα να δείξει, τίποτα να πει. Εκτός από την βουβή αποδοχή του υπάρχοντος. Το υπάρχον είναι βρώμικο. Μόνο πεντακάθαροι τοίχοι μπορούν να το περιέχουν. Οι λευκοί τοίχοι είναι μουγκοί. Οι δε τοίχοι του Πολυτεχνείου δεν είναι λευκοί ούτε και ιδιαίτερα καθαροί αλλά είναι κατά τεκμήριο μουγκοί. Σε ένα χώρο δημιουργίας, καλλιέργειας και ελεύθερης διακίνησης ιδεών ακόμα και οι τοίχοι δεν θα έπρεπε να είναι μουγκοί αλλά κοινωνοί μηνυμάτων (όχι συνθημάτων). Υπάρχουν πολλοί τρόποι να προβάλει κανείς τις θέσεις του. Καλό είναι παράλληλα με τις ιδέες του να προβάλει και την αισθητική του.

Η φωνή που διαφωνεί δεν μπορεί να περνά από διάμεσους επαγγελματίες της φωνής και της εικόνας. Ούτε και είναι υποχρεωμένη, αν σκοπός της είναι να μιλήσει στους φοιτητές και όχι να τους εντυπωσιάσει ή να τους προκαλέσει. Περίτρανη απόδειξη αποτελεί το γεγονός ότι το κείμενο που συνόδευσε την εξόρμηση δεν γράφτηκε σε κανένα τοίχο αλλά αφισοκολλήθηκε και μοιράστηκε. Το ίδιο θα μπορούσε κάλλιστα να γίνει και με τα συνθήματα και δη σε ειδικά προβλεπόμενους χώρους. Πιθανότατα δεν θα είχε την ίδια απήχηση.

Η καθαρότητά της και η ευθύτητά της είναι αδιαπραγμάτευτες. Η φωνή που διαφωνεί έχει αδιαπραγμάτευτη καθαρότητα και ευθύτητα. Τι γίνεται με την φωνή που διαφωνεί με την φωνή των διαφωνούντων; Χαρακτηρίζεται και αυτή από αδιαπραγμάτευτη καθαρότητα και ευθύτητα ή είναι αντιδραστική, υποκινούμενη, χαφιέδικη, ασφαλίτικη; (σε αυτό το σημείο ο γράφων θα ήθελε να παρουσιάσει τις ταπεινότερες απολογίες του για τους νεολογισμούς). Αυτοί που διαφωνούν πρώτοι είναι πάντα οι καλοί και αυτοί που διαφωνούν δεύτεροι είναι οι κακοί ή ο ρόλος των καλών είναι αποκλειστικότητα συγκεκριμένων ομάδων στο χώρο του Πολυτεχνείου;

Η φωνή μαυρίζοντας τους τοίχος τους δίνει στόμα. Ο στόμα το δικό μας. Ο βρώμικος τοίχος είναι τοίχος φλύαρος. Και ενδιαφέρων. Έχει πολλά να πει. Και είναι όλα δικά μας. Από μας για μας. Ο τοίχος είναι πεδίο έκφρασης αποκλειστικά της συγκεκριμένης ομάδας. Η διακήρυξη αυτή επιδείχθηκε έμπρακτα με μουτζούρωμα αφισών με θέσεις αντίπαλων ομάδων. Όλα όσα γράφονται στους τοίχους προέρχονται και απευθύνονται αποκλειστικά στα μέλη της ομάδας και τους ομοϊδεάτες τους. Οι υπόλοιποι είναι παρίες που πρέπει να αποτραπούν από την χρήση αυτού του μέσου έκφρασης. Το ανησυχητικό είναι ότι παρόμοιες ιδέες είχαν αναπτυχθεί και στο παρελθόν, ίσως με ποιο πομπώδεις όρους, όπως άρια φυλή και ζωτικός χώρος αλλά με την ίδια ουσία. Ο φασισμός δεν είναι ούτε αριστερός ούτε δεξιός ούτε κόκκινος ούτε μαύρος. Ο φασισμός δεν επιδέχεται χαρακτηρισμούς. Είναι απλά φασισμός.

Σήμερα βρωμίζουμε με τη σκέψη μας την καθαρότητα που περιέχει την βρώμα τους. Την καθαρότητα που δεν μας ανήκει. Την λευκότητα, το κενό που πολύ θα ήθελαν να υπάρχει και στα μυαλά μας. Αυτά που βρώμισαν τους τοίχους ήταν συνθήματα και αφορισμοί. Η σκέψη εκφράζεται μέσα από συλλογισμούς και επιχειρήματα. Σε ένα χώρο όπως αυτός του Πολυτεχνείου όλοι πρέπει να θεωρούνται σκεπτόμενοι μέχρι αποδείξεως του εναντίου. Όσοι φλέγονται από επιθυμία να το αποδείξουν θα έχουν σίγουρα καλύτερα αποτελέσματα αν επιχειρηματολογούν αντί να συνθηματολογούν. Η κενότητα του μυαλού σίγουρα αποτελεί πρόβλημα, το οποίο όμως δεν λύνεται όταν αντικαθίσταται από απόλυτες ‘ιδεολογίες’, στηριζόμενες σε συνθηματολογικές βάσεις. Και σίγουρα η αναγραφή συνθημάτων σε τοίχους σε τίποτα δεν εμποδίζει όσους επιδιώκουν να περιστοιχίζονται από προγραμματιζόμενους υποτελείς. Αντίθετα βασίζεται στην λογική των σλόγκαν και των διαφημίσεων, εθίζοντας περισσότερο σε αυτό το οποίο αποσκοπεί να ανατρέψει.

Αλλά δε θα τους περάσει. Μια ακόμα συνθηματολογική πρακτική: το αίτημα του προφανούς χωρίς την διευκρίνιση του μέσου. Όλοι θέλουμε ειρήνη στον κόσμο, πάγωμα των εξοπλισμών, περισσότερα λεφτά για την παιδεία, καλύτερους μισθούς, υψηλότερο βιοτικό επίπεδο. Καλόν θα είναι εκτός από το να τα ζητάμε να έχουμε υπόψη μας και το πώς μπορούν να γίνουν (και η απάντηση σίγουρα δεν είναι με μαζικούς νεολαιίστικους αγώνες ενάντια στα ξένα αντιδραστικά κέντρα και τους ντόπιους πράκτορές τους). Οι αγώνες για ποιότητα ζωής δεν γίνονται μόνο στο πεζοδρόμιο και τα μέσα τους δεν χαρακτηρίζονται μόνο από το μέγεθός τους αλλά και από την ποιότητά τους.

Λίγοι και με μικρά μέσα σήμερα, ελπίζουμε πολλοί πάλι με μικρά μέσα αύριο. Στο βαθμό που ψάχνουν οπαδούς που θα ασπασθούν την ‘ιδεολογία’ τους και θα τους ακολουθήσουν υποτασσόμενοι σε αυτούς ίσως είναι λίγοι. Στο βαθμό που αναζητούν άτομα με κοινές ανησυχίες για τα αδιαμφισβήτητα κοινά μας προβλήματα, άτομα με τα οποία θα συζητήσουν και θα συνεργαστούν είναι (ή καλύτερα είμαστε) πολλοί.

Μερικές μέρες μετά από την αναγραφή των συνθημάτων τις θέσεις τους είχαν καταλάβει σκουρόχρωμα μπαλώματα. Αυτή τη φορά δεν είδαμε καν τα συνεργεία που μετάλλαξαν το βρώμικο σε θλιβερό και που προσωπικά με έφεραν στα πρόθυρα της νοσταλγίας για τους τοίχους με τα συνθήματα. Η αποσιώπηση και η λήθη δεν είναι απάντηση ακόμα και για τις πιο ανούσιες πράξεις.

Γιώργος Πανοτόπουλος