"Η συνήθεια της απελπισίας είναι χειρότερη κι από την ίδια την απελπισία." ²

Πιστεύω ακράδαντα ότι η τελευταία δεκαετία είναι κατά δεύτερο λόγο η δεκαετία της πληροφορίας και κατά πρώτο λόγο η δεκαετία της μιζέριας (και μία πρώτη απόδειξη της μιζέριας μου είναι το γεγονός ότι το παραδέχομαι).

Νομίζω ότι γενικότερα ο κόσμος έχει βαρεθεί να ψάχνει, να βγαίνει, να διασκεδάζει, να μιλάει, να αγωνίζεται, να αγαπάει. Στατιστικά (και για να το αποδείξω σας παραπέμπω στα υψηλά επίπεδα τηλεθέασης και ειδικότερα στα υψηλά ποσοστά τηλεθέασης με αντικείμενο σίριαλ και "ψυχαγωγικές εκπομπές" κατωτάτου επιπέδου), η μεγαλύτερη μερίδα των καθημερινών ανθρώπων όλων των ηλικιών βαριέται, στερείται ενδιαφερόντων και στόχων και θα μπορούσαμε τελικά να πούμε ότι "ζει συμβατικά". Ένα τέτοιο φαινόμενο δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστη τη νεολαία, από τον μικρότερο μαθητή μέχρι τον αιωνόβιο φοιτητή. Είναι πλέον φανερό ότι η ζωή μας φεύγει μέσα από τις τηλεοράσεις, τα βιβλία, τα modem, την χαοτική αδιέξοδη μουσική (που αρέσει και σε μένα παρεμπιπτόντως), την πολύβουη απρόσωπη διασκέδαση (πραγματικά ο ορισμός του ρήματος δια-σκεδάνυμι) και γενικά μέσα από τη μορφή με την οποία επικοινωνούμε με τον κόσμο γύρω μας. Η μιζέρια λοιπόν είναι θέμα επικοινωνίας. Aποτελεί μία μορφή κατεστημένης απελπισίας και παραίτησης.

Μέσα σ'ένα τέτοιο περιβάλλον, το οποίο πιστεύω ότι δεν είναι δημιούργημα της πεσιμιστικής φαντασίας μου, δεν ξέρω εάν, παραμονές των φοιτητικών εκλογών, θα έπρεπε να αισθάνομαι λίγο διαφορετικά από όπως όλες τις υπόλοιπες ημέρες του χρόνου. Δεν μπορώ να αποφασίσω εάν είναι θέμα δεοντολογίας το να πάω να ψηφίσω, εάν είναι υποχρέωση ή δικαίωμα, εάν είναι αγαθοεργία ή έγκλημα. Παραδέχομαι ότι δεν αισθάνομαι καθόλου διαφορετικά, νομίζω όμως ότι αυτό είναι οτιδήποτε άλλο παρά ένδειξη κοινωνικής υγείας και προσωπικής ευαισθησίας. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Γιατί να πάω να ψηφίσω. Να ξεκαθαρίσουμε καταρχάς ότι η αποχή από τις φοιτητικές εκλογές δεν αποτελεί αδίκημα οποιουδήποτε είδους. Θα διατηρούσα επιφυλάξεις για το κατά πόσο αυτό ευθύνεται για το υψηλό ποσοστό αποχής. Εάν θεωρήσουμε ότι θα σηκωθώ από το ζεστό μου κρεβατάκι ή καφεδάκι για να πάω να ρίξω ένα χαρτάκι μέσα στην κάλπη, θα πρέπει να υπάρχει ένας καλός λόγος. Ένας καλός λόγος είναι "για να έχω τη συνείδησή μου καθαρή". Αυτό είναι κάτι που πιάνει καθότι εμείς ο Έλληνες είμαστε γενικά ευαίσθητος λαός (δεν ξέρω κατά πόσο αυτό ισχύει για θέματα μείζονος ή ελάσσονος σημασίας). Ίσως όμως αυτή η σκέψη να οδηγεί σε πλάνη, γιατί υπεύθυνος πολίτης θεωρείται αυτός που συμμετέχει και τις υπόλοιπες 364-5 μέρες στα κοινά, οπότε η συνείδηση παραμένει λερωμένη. Ένας δεύτερος λόγος είναι γιατί "περιμένω κάποιο κάποιου είδους ρουσφέτι". Θα μου επιτρέψετε να αφιερώσω γραμμές κειμένου δυσανάλογες με τον αριθμό αυτών που κινητοποιούνται από τέτοια "πιστεύω" (ή μάλλον "δεν πιστεύω"). Να σημειώσω μόνο ότι δεν θα πρέπει να αρνείται κανείς βοήθεια σε ανθρώπους που ο μοναδικός τρόπος να κάνουν κάτι (φανερά μικρό και ασήμαντο) είναι να τους το δώσουν έτοιμο. Μία τρίτη λογική λέει ενδεχομένως ότι "δε βαριέσαι, εκλογές έχουμε, δεν πάω μία βόλτα για καφέ, οπότε να περάσω να ψηφίσω;".. Δυνατή άποψη, τη δέχομαι, αλλά εάν την ακούσω δεύτερη φορά δεν μου κινεί πια το ενδιαφέρον. Επίσης, ο καφές στα Εξάρχεια κάνει πάνω από πεντακοσάρικο (λίγα λέω). "Πάω να ψηφίσω λευκό για να κάνω έκδηλη την αντίθεσή μου". Μέχρι πέρυσι έβγαζα το καπέλο σε τέτοιες ιδέες. Τώρα με βασανίζει η σκέψη "και μετά;". Απόψεις που λένε ότι "πάω να ψηφίσω γιατί πιστεύω ότι αυτή η παράταξη με εκφράζει" απλώς δεν τα κατάφεραν.

Γιατί να μην ψηφίσω. Υπάρχουν άλλοι τόσοι λόγοι για τους οποίους μπορώ να μην πάω να ψηφίσω. Δεν θα τους αναλύσω, αφού οι περισσότεροι από εσάς τους ξέρετε γιατί απλώς δεν πάτε να ψηφίσετε. Αναφέρω ενδεικτικά ότι "είχα διάβασμα", "είχα να πάω για καφέ", "άργησαν να έρθουν στην κοπέλα μου τα έμμηνα", "είχε κακό καιρό" (Απρίλη μήνα), "η γάτα μου είχε πυρετό", "είχα βάλει θερμοσίφωνα". Τελευταία άκουσα και μια άλλη αξιοσέβαστη άποψη, ότι δηλαδή "δεν πιστεύω στη δημοκρατία". Νομίζω πάνω σ'αυτό ότι είναι η δημοκρατία και η ελευθερία της γνώμης που οδήγησε τη Σπάρτη στο να καταργήσει εκείνη την φοβερή ιδέα με τον Κεάδα, αν θυμάστε την ιστορία (και να μπορεί έτσι ο φίλος μου να λέει τη γνώμη του).

Γιατί να ψηφίσω υπό συνθήκη. Το τραγικό λοιπόν δίλημμα στο οποίο φτάνουμε είναι ότι δεν μπορούμε να αποφασίσουμε ανάμεσα σε δύο αμοιβαία αποκλειόμενες προτάσεις. Γιατί το να πάω να ψηφίσω είναι πολιτική πράξη. Το να μην πάω, επίσης. Σε μια τέτοια περίπτωση το καλύτερο που θα είχε να κάνει κανείς είναι να ψηφίσει υπό συνθήκη. Το πρόβλημα σε αυτή την περίπτωση είναι να βρεθεί μία συνθήκη που να δικαιώνει την επιλογή μου. Η σκέψη "θα ψηφίσω και θα συμμετέχω ενεργά στα κοινά θέτοντας ή μη παράλληλα υποψηφιότητα" είναι παραδέχομαι μια απολύτως υγιής στάση, όταν τα κίνητρα είναι υγιή και δεν θα είχα καμία αντίρρηση εάν κάποιος το έκανε και για τη δόξα. Θα είχα αντίρρηση εάν το έκανε και για το χρήμα και για να φάει κομμάτι από την πίτα που τρώνε οι αρχηγοί και αρχηγίσκοι των κομμάτων σε κάθε σχολή (ξέρετε τι εννοώ - αυτοί ξέρουν ότι το ξέρουμε;). Μία άλλη σκέψη είναι "θα πάω να ψηφίσω, εάν δω ότι παρουσιαστεί κάποια νέα παράταξη γιατί τους παλιούς τους βαρέθηκα". Μόνο θετικά σχόλια έχω να κάνω γι'αυτή την άποψη. Να σημειώσω μόνο ότι αυτή η μανία για το καινούριο, το αχρωμάτιστο, το ακόμη μη διεφθαρμένο δεν είναι και τόσο ασφαλής στάση και θα πρότεινα οι καταστάσεις να εκτιμούνται με ένα περισσότερο κριτικό μάτι. Πάντως, καινούρια αχρωμάτιστα σχήματα τέτοιου είδους, όπου εμφανίστηκαν, σάρωσαν τις έδρες.

Και; Η περισσότερο σωστή και υγιής στάση από όσες ανέφερα είναι, πιστεύω, όχι μόνο να ψηφίζω αλλά και να δίνω κάθε μέρα το παρόν στην κοινωνική ζωή. Η αποχή από τις φοιτητικές εκλογές (και από τις βουλευτικές εκλογές εάν θέλετε) είναι μία άποψη της γενικότερης μιζέριας που επικρατεί, της συνήθειας της απελπισίας, που καθένας βαριέται να κάνει οτιδήποτε, που καθένας πιστεύει ότι και να κάνει κάτι, πάλι τίποτα δε θα βγάλει. Δεν θα έρθω βέβαια εγώ να σας διαβεβαώσω ότι κάτι θα βγει αν προσπαθήσουμε, ότι κάτι θα κερδίσουμε. Αυτές είναι ηθικοπλαστικές τοποθετήσεις που δεν πιάνουνε πια. Προσωπική μου πεποίθηση είναι σίγουρα ότι ψηφίσουμε δεν ψηφίσουμε πάλι γραμμένους μας έχουν. Εάν όμως δεν ενδιαφερθούμε γενικότερα γι'αυτά που συμβαίνουν γύρω μας, τίποτα ποτέ δεν πρόκειται να αλλάξει για μας, γιατί και εάν όντως αλλάξει, εμείς θα έχουμε βουλιάξει στην αδιαφορία και στην αποχαύνωση και θα είμαστε ανήμποροι να το εκτιμήσουμε. Υπάρχει λοιπόν τουλάχιστον ένας λόγος να ψηφίσω και ταυτόχρονα να ενδιαφερθώ για τα κοινά: να μην αποχαυνωθώ από όλα αυτά που μου προσφέρουν έτοιμα καθημερινά, να αποκτήσω μία διαλογική στάση με τον κόσμο και να ξεφύγω από το ρόλο του άβουλου δέκτη. Ίσως μάλιστα από αυτή την ενασχόλησή μου με τα κοινά καταλάβω αυτό με το οποίο χρόνια μας βομβάρδιζαν στο σχολείο, ότι δηλαδή ο άνθρωπος είναι ένα "ον κοινωνικό". Εάν σήμερα με ενδιαφέρει μόνο το συμφέρον μου, ίσως αύριο ανακαλύψω ότι το κοινό συμφέρον είναι τουλάχιστον πιιο ενδιαφέρον καθότι πιο πολύπλευρο.

Κάποιος μου είπε τελευταία ότι συνήθως αυτοί που ασχολούνται με τα κοινά είναι ηλίθιοι. Εγώ δεν έχω βέβαια καμία αντίρρηση και μάλιστα δεν νομίζω ότι έχω αποδείξεις για το αντίθετο (αντιθέτως). Θέλω όμως να ελέγξω πόσο λιγότερο ηλίθιοι είμαστε όλοι εμείς που ο μόνος χρόνος που διαθέτουμε για τα κοινά είναι το πρωινό των εκλογών ή συχνότερα ούτε καν αυτό.

1.Αντώνης Σαμαράκης : κλεμμένο

2.Αλμπέρ Καμύ "Η Πανούκλα"

Γιάννης Ξηρουχάκης ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ (διδάκτωρ τρομάρα μου...) Άλλα άρθρα του