"Ο άνθρωπος που ανακαλύπτει τη βαρύτητα είναι καλός σύντροφος. Με το να μας καρφώνει σταθερά πάνω στη γή, μας επιτρέπει με ψυχραιμία να κρατάμε τα κεφάλια μας στα σύννεφα" - Peter Greenaway, Η κοιλιά του αρχιτέκτονα.

Πλησίαζε, ήταν μια κίνηση πρίν το μάτ. Σκεφτόταν, ανέλυε, άλλαζε τους όρους του παιχνιδιού, έπαιζε με τον αιθέρα, ήταν άλλωστε στο περιβάλλον του. Το διαδαλώδες περιβάλλον ενός υβριδικού πλάσματος, που γεννήθηκε από το ανομολόγητο πάθος της Πασιφάης και ενός λευκού ταύρου, ο οποίος είχε αναδυθεί ελέω Ποσειδώνος από τη θάλασσα. Ήταν εσώκλειστο στο λαβύρινθο, ένα τόπο όπου το πραγματικό με το πλασματικό εμπλέκονται σε τέτοιο βαθμό, ώστε τελικά η υλικότητα χάνει την υπόστασή της.

Ο μύθος αναφέρει οτι κάθε χρόνο θυσίαζαν επτά νέους και επτά παρθένες από την Αθήνα για να εξευμενίσουν το τέρας. Πολλοί είχαν προσπαθήσει να το σκοτώσουν, αλλά κανείς δεν τα είχε καταφέρει. Παρέμενε εσώκλειστο στο πολύπλοκο κελί του, υποταγμένο στη μοίρα του, χωρίς παρελθόν, παρόν και μέλλον. Μέχρι που εμφανίστηκε εκείνος.

Μεγαλόσωμος, μαχητικός, ταξίδευε χωρίς φόβο, χωρίς δειλία στις θάλασσες. Είχε επιλεγεί και αυτός να γίνει θυσία. Όταν έφτασε στην Κρήτη, ακόμα δεν είχε συνειδητοποιήσει το στόχο που του είχε επεφυλάξει το πεπρωμένο του. Μόλις έμαθε για το Μινώταυρο, αμέσως εκδήλωσε το ενδιαφέρον του για το περίεργο αυτό πλάσμα. Τον εντυπωσίαζε το γεγονός οτι ήταν καρπός ενός ακατανίκητου έρωτα, ενός ανυπέρβλητου πάθους μεταξύ δύο διαφορετικών οντολογικών επιπέδων. Μάθαινε για εκείνον, ρωτούσε παντού. Ήθελε να δώσει ένα τέλος στο μαρτύριό του, να αλλάξει την παραφύσει πραγματικότητά του και τον πόνο που προκαλούσε στον ψυχισμό του. Έπρεπε να τον σκοτώσει.

Αναγκάστηκε να κατοικεί κοντά του, να τον αφουγκράζεται τα βράδια, να διαβάζει ανάμεσα από τις γραμμές τα γεγονότα. Η υβριδική υποστασή του ήταν αποτέλεσμα της εξαιρετικής ευφυίας του. Τί είχε λοξοδρομήσει και είχε εξελιχθεί σε αυτό το τέρας; Δεν μπορούσε να καταλάβει ακόμη. Αυτό έπρεπε να ανακαλύψει, και τότε θα τον ελευθέρωνε, ήταν σίγουρος γι’αυτό.

Το σκεφτόταν νυχθημερόν, προσπαθούσε να βρεί την άκρη, νόμιζε ότι έπρεπε με μια κίνηση cul-de-sac, μια τελική λαβή να αναγκάσει το τέρας να βγεί από το λαβύρινθο. Έπεφτε όμως πολύ έξω. Γιατί ο Μινώταυρος έπρεπε να θανατωθεί, όχι να ελευθερωθεί. Αν ελευθερωνόταν, μόνο πανικό θα έσπερνε απ’όπου περνούσε. Έπρεπε να πεθάνει το τέρας, και από το κουφάρι του να γεννηθεί ένας άνθρωπος, ένας όμορφος νέος, άξιος διάδοχος του θρόνου του Μίνωα. Τα τέρατα δημιουργούνται μόνο από τα ανομολόγητα πάθη, και αυτά με τη σειρά τους από την αλαζονεία και τον υπερφίαλο εγωισμό. Ήταν μια μάχη mano a mano, όπου ο νικητής θα είχε τον έλεγχο, το προβάδισμα. Θα ήταν ο οδηγός.

Οι μέρες περνούσαν, οι εποχές άλλαζαν, και ακόμη δεν είχε καταλήξει σε ένα συμπέρασμα. Όλα του φαίνονταν ομιχλώδη και ασαφή, δεν μπορούσε να πιαστεί από κάπου. Η απάντηση ήρθε τη μέρα της θυσίας. Ξύπνησε ο μαχητής μέσα του. Κατάλαβε οτι είχε υποταχθεί σε ένα παιχνίδι με μεταβλητές, χωρίς όρους, χωρίς τόπο και χρόνο. Και αποφάσισε να γίνει ο Θησέας, αυτός που ήταν πάντα. Μπήκε στο λαβύρινθο.

Έχοντας το νήμα στο χέρι, άρχισε να παίζει το παιχνίδι του Μινώταυρου. Η Αριάδνη παρέμεινε στην πύλη, και ο Θησέας προχωρούσε βαθιά, εκεί που τα όρια του αληθινού εμπλέκονται σε τέτοιο βαθμό με το πλασματικό, ώστε ο τελικός διαχωρισμός τους καθίσταται αδύνατος. Ρίσκαρε όλη του την υπόσταση, αλλά ήταν αποφασισμένος. Ήταν ή τώρα ή ποτέ. Ή θα σκότωνε το τέρας, ή θα βυθιζόταν για πάντα στο σκοτάδι. Το τέλος πλησίαζε, το ένιωθε, κρύος ιδρώτας έτρεχε από το μέτωπό του. Φοβόταν. Το σκοτάδι του δημιουργούσε ακόμη μεγαλύτερη ανασφάλεια, δεν ήξερε τί να περιμένει. Έστριβε πότε δεξιά, πότε αριστερά, αναμοχλεύοντας τα ίχνη του, μπέρδευε το τέρας που τον ακολουθούσε με την εξαιρετική ικανότητα όσφρησης που το χαρακτήριζε. Άκουγε την ανάσα του πίσω του. Ήταν κοντά, το διαισθανόταν, παρ’ότι δεν το μπορούσε το δεί.

Και ξαφνικά, με μια απότομη κίνηση, γυρίζει και το βλέπει. Ήταν ακριβώς όπως όλες οι περιγραφές που είχε διαβάσει. Τον πλησίαζε ανήλεα, με γρήγορους ρυθμούς να τον κατασπαράξει, αυτόν που τόσο καιρό βίαζε την ησυχία του.

Με μια γρήγορη κίνηση, καρφώνει στο στήθος του το μαχαίρι. Μια ανατριχιαστική κραυγή συνόδεψε ένα πίδακα από αίμα που άρχισε να αναβλύζει, το ζώο σφάδαζε από τον πόνο, τα πόδια του λύγισαν, άρχισε να καταρρέει όλη του η υπόστασή.

Πολύπλοκες μεταμορφώσεις άρχισαν να γίνονται στο πρόσωπό του. Τα χαρακτηριστικά του αλλοιώνονταν με τρελούς ρυθμούς, ταυτιζόταν με το όλον, το σύμπαν, το καλό και το κακό πάλευαν για το ποιός θα υπερίσχυε. Πότε έπαιρνε τη μορφή ενός ζώου, πότε μιας όμορφης κοπέλας, πότε ενός γέρου, όλος ο κόσμος ταυτιζόταν με αυτό το τέρας που από καιρό ήταν παραδομένο στην τύχη του, στις επιλογές του. Πονούσε για όλα εκείνα που δεν μπορούσε να ζεί, για τον αυτόβουλο εγκλεισμό του, για τις χαμένες ευκαιρίες που δεν άδραχνε, για την υπερβολική σιγουριά στις δυνάμεις του. Ο,τι είχε ζήσει ήταν τώρα εκεί, για να του υπενθυμίσει οτι η ζωή ήταν έξω από το λαβύρινθο.

Ο Θησέας περίμενε καρτερικά να δεί ποιός θα υπερίσχυε. Αυτός, το χρέος του το είχε εκτελέσει. Το τέρας κείτονταν νεκρό, είχε συνειδητοποιήσει το ανυπόστατο της ύπαρξής του, είχε κριθεί από τον ίδιο του τον εαυτό. Περίμενε να επιλέξει το μέλλον του, να δεί ποιά θα είναι η τελική επιλογή του, αν θα έχει το κουράγιο να την ακολουθήσει, ή αν θα παρέμενε ένας μύθος στο λαβύρινθο.

Ξημέρωσε η μέρα της γιορτής. Το πλάσμα παρέμενε ασάλευτο. Δεν επέλεξε καμία μεταμόρφωση, προτίμησε να υποταχθεί στις επιλογές που του προκαθόριζαν, παρότι ήξερε όλη την αλήθεια για το Θησέα, την Αριάδνη, τον εαυτό του. Διάλεξε όμως να βυθιστεί για πάντα στο σκοτάδι.

Πικρή απογοήτευση κυρίευσε την ψυχή του. Είχε πιστέψει σ’εκείνο, στις δυνάμεις του. Βγήκε από το λαβύρινθο και ο ήλιος ζέστανε το σώμα του. Ήταν μαχητής, και είχε κερδίσει σε γνώση από αυτή τη μάχη. Μια ακόμη εμπειρία, ένα βήμα πιο ψηλά στο δέντρο της ζωής. Έβαλε πλώρη για νέα ταξίδια, και κίνησε να βρεί τον προσωπικό του μύθο.

Ο Δαίδαλος ήταν ο πρώτος αρχιτέκτονας που καταγράφει η ιστορία. Το δημιούργημά του, ο λαβύρινθος, είναι ίσως το πιο γνωστό του έργο. Ένας χώρος όπου οι ελικωτοί διάδρομοι περιμπλέκουν αυτόν που εισέρχεται, έτσι ώστε η έξοδός του είναι ανέφικτη. Ήταν Αθηναίος στην καταγωγή, αλλά κατοικούσε στην Ιταλία, μιας και κατηγορήθηκε για το φόνο ενός μαθητή του, ο οποίος, σύμφωνα πάντα με τον ίδιο μύθο, τον ξεπέρασε. Ο βασιλιάς της Κρήτης (ή αλλιώς Μίνως) κάλεσε το Δαίδαλο, όταν η γυναίκα του Πασιφάη συνουσιάσθηκε με ένα λευκό ταύρο, και γέννησε τον Μινώταυρο, ένα τέρας το οποίο κληρονόμησε ανθρώπινο σώμα και κεφάλι ταύρου. Ο αρχιτέκτονας έπρεπε να σχεδιάσει ένα τέτοιο αχανή χώρο, όπου όποιος έμπαινε δεν θα μπορούσε να ξαναβγεί, και θα γινόταν βορά σ’αυτό το μυθικό πλάσμα. Στο κέντρο του λαβύρινθου κατοικούσε αυτό το συμβολικό τέρας, το οποίο κατά πάσα πιθανότητα είναι μια όψιμη παραλλαγή παλαιότερων μύθων, κρίνοντας από τις διασωθείσες τοιχογραφίες όπου προεξάρχουν ανθρώπινες φιγούρες με κεφάλι ταύρου. Η λατρεία του ταύρου και του διπλού πέλεκυ, που λεγόταν και λάβρυς, πιθανή ρίζα της λέξης λαβύρινθος, ήταν άλλωστε τυπική στις θρησκείες των προελλήνων.

Μ Π ΦΟΙΤΗΤΗΣ-ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΣ (αρχιτεκτονική) Άλλα άρθρα της