Με όλα όσα συνέβησαν τελευταία στη Γένοβα, τα οποία όλοι μας λίγο-πολύ τα παρακολουθήσαμε μεταξύ παραλίας και διασκέδασης (δυστυχώς για εμάς!) δεν μπορούσα παρά να προβληματιστώ για αυτά που λέγονται σχετικά με τη λεγόμενη παγκοσμιοποίηση. Ξεκινώντας τις σκέψεις μου από την ονομασία και μόνο του φαινομένου, θα πρέπει να σημειώσω ότι το φαινόμενο στο οποίο αναφέρονται με το συγκεκριμένο χαρακτηρισμό, μόνο ως παγκοσμιοποίηση δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί.

Κατά τη γνώμη μου, το φαινόμενο στο οποίο αναφέρονται, αφορά μόνο τη Βόρειο Αμερική, την Ιαπωνία και την Ευρώπη, αν όχι μόνο τη Δυτική Ευρώπη. Η Νότιος Αμερική, η Αφρική και η Ασία μένουν εκτός του παιχνιδιού. Μιλάμε δηλαδή για τα 2/3 του πληθυσμού του πλανήτη και μάλιστα το κομμάτι εκείνο το οποίο έχει το χαμηλότερο μορφωτικό και βιοτικό επίπεδο και το οποίο αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα λειψυδρίας, υποσιτισμού και επιδημιών. Ψευδεπίγραφος, κατά τη γνώμη μου ο χαρακτηρισμός της παγκοσμιοποίησης, με τον οποίο επιδιώκουν να μας παραπλανήσουν, δίνοντας λανθασμένη διάσταση και σημασία στα θέματα και στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι οικονομικά ισχυρές χώρες. Κατά τη γνώμη μου, το φαινόμενο στο οποίο αναφέρονται αφορά μόνο τις εμπορικές, χρηματιστηριακές, τραπεζικές και επιχειρηματικές δραστηριότητες κατά κύριο λόγο. Κάποια στιγμή επιδίωξαν να συμπεριλάβουν και ορισμένα περιβαλλοντικά ζητήματα, αλλά διαπίστωσαν ότι το καπιταλιστικό τους προφίλ ήταν αρκετά δύσκαμπτο ώστε να δεχτεί τέτοιου είδους παρεμβάσεις και να παρουσιάσουν μερικές έστω, οικολογικές ευαισθησίες. Το τραγικό στοιχείο της υπόθεσης είναι ότι οι περισσότεροι από τους ευρωπαίους ηγέτες που διακηρύσσουν και ευαγγελίζονται την παγκοσμιοποίηση προέρχονται από το λεγόμενο σοσιαλιστικό χώρο. Μαύρο φίδι που μας έφαγε, αν ακόμα και εκείνοι οι οποίοι υποτίθεται ότι διαθέτουν κοινωνικές ευαισθησίες ενδίδουν σε τέτοιο βαθμό στις επιταγές των οικονομικών συμφερόντων.

Χαρακτηριστική της υπεροψίας από την οποία διακατέχονται οι ηγέτες των οικονομικά ισχυρότερων χωρών, ήταν η δήλωση του προερχόμενου από την παράταξη των εργατικών, Τόνι Μπλερ, ότι «οι διαδηλωτές της Γένοβα ήταν απλοί αλήτες και άνεργοι» (ή κάτι παρόμοια υποτιμητικό, τέλος πάντων). Ας του υπενθυμίσει κάποιος αυτού του «σοσιαλιστή» ότι οι μεγαλύτερες επαναστάσεις και τα μεγαλύτερα κινήματα στην Ιστορία δεν έγιναν από οικονομικά ευκατάστατους και μορφωμένους αστούς, αλλά από εξαθλιωμένους, φτωχούς, άνεργους, ξεβράκωτους και περιθωριοποιημένους μουζίκους, εργάτες και καταπιεσμένους. Στην προκειμένη περίπτωση το ζητούμενο δεν είναι με ποιο τρόπο θα αντιμετωπιστούν τα προβλήματα ρευστότητας, πληθωρισμού και οικονομικών ελλειμμάτων, αλλά κατά πόσο θα δοθεί η δυνατότητα στους φτωχούς και καταφρονεμένους αυτού του κόσμου (πόσο οξύμωρο ακούγεται το «κόσμος» με τα «φτωχός» και «καταφρονεμένος»!) να βελτιώσουν το βιοτικό τους επίπεδο και να καταφέρουν να ζουν κάτω από περισσότερο ανθρώπινες συνθήκες. Με τις μεθόδους που προσπαθούν να υιοθετήσουν στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης, εκείνο που θα επιτευχθεί θα είναι να γίνουν οι πλούσιοι ακόμα πλουσιότεροι και οι φτωχοί ακόμα φτωχότεροι. Τα στατιστικά στοιχεία που παρουσιάζονται κατά καιρούς αποδεικνύουν ότι όλο και περισσότερος πλούτος περιέρχεται στην κατοχή ολοένα και λιγότερων ανθρώπων, ότι ολοένα και λιγότεροι άνθρωποι καταναλώνουν όλο και μεγαλύτερο μέρος των φυσικών πόρων και προκαλούν όλο και μεγαλύτερα περιβαλλοντικά προβλήματα στον πλανήτη. Το σενάριο αυτό δεν θα μπορέσει να συνεχιστεί για πολύ καιρό ακόμα, γιατί η οικολογική καταστροφή που προκαλείται από την «ανάπτυξη» των οικονομικά ισχυρότερων χωρών, θα επηρεάσει όλο τον πληθυσμό της Γης, ο οποίος σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο δύσκολα θα παραμείνει ψύχραιμος και άπρακτος.

Αξιοσημείωτη είναι και η αδυναμία των πολιτικών ηγετών να αντιληφθούν το μέγεθος της ματαιότητάς τους, παρά τα επαναλαμβανόμενα τις τελευταίες δεκαετίες φαινόμενα οικονομικής ύφεσης και οικονομικών κρίσεων. Οι οικονομικές κρίσεις αποδεικνύουν ως ένα πολύ μεγάλο βαθμό ότι όσο περισσότερο περιορίζεται ο οικονομικός πλούτος στα χέρια των λίγων, τόσο περιορίζεται και η αγοραστική δυνατότητα των πολλών, η οποία είναι αναγκαία για την τόνωση και τη στήριξη της αγοράς. Μια ενδεχόμενη δικαιολογία της συμπεριφοράς των πολιτικών ηγετών θα μπορούσε να είναι η αποστασιοποίησή τους από τους πολίτες και από τα προβλήματά τους. Ενδεικτικό στοιχείο της συμπεριφοράς τους είναι ότι οι περισσότεροι εξ αυτών πέρασαν τις διακοπές τους σε ακριβά θέρετρα ή φιλοξενήθηκαν σε επαύλεις επιχειρηματιών για μεγάλο διάστημα, μακριά από κάθε επαφή με την πραγματικότητα. Είναι λογικό, επομένως το πρόβλημά τους να αντιληφθούν τους προβληματισμούς και τις ανησυχίες των πολιτών. Αντίστοιχη ήταν και η συμπεριφορά των μοναρχών όμως, τους οποίους υποτίθεται ότι απομακρύναμε από τα πολιτικά δρώμενα για να αποκτήσουμε πολιτικούς που δεν ζουν σε πύργους και σε επαύλεις, αλλά είναι πιο προσιτοί στο λαό.

Καθώς φαίνεται το εγχείρημα αυτό απέτυχε και πολύ σύντομα θα φανούν οι αντιδράσεις και οι μετέπειτα εξελίξεις. Ενδεχομένως το κίνημα κατά του G8 που ξεκίνησε από το Σιατλ, συνεχίστηκε στην Πράγα και στη Γένοβα να είναι η αρχή της αντίδρασης στα πολιτικά ήθη και στις πολιτικές συμπεριφορές της εποχής μας. Χαρακτηριστικό στοιχείο της ιδιαιτερότητας του κινήματος αυτού είναι ότι για τη δημιουργία του χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το internet και ότι ήταν μια από τις λίγες φορές που έγιναν διαδηλώσεις αποτελούμενες από διαδηλωτές διαφορετικών εθνοτήτων σε τόσο μεγάλο βαθμό. Βασικά στοιχεία της αντίδρασης των διαδηλωτών ήταν η επιθυμία τους να παραγραφεί μεγάλο μέρος των χρεών των χωρών του Τρίτου Κόσμου προς τις χώρες του G8 και η αντιμετώπιση του οικολογικού προβλήματος. Δεδομένης όμως της στάσης των χωρών αυτών, και ιδιαίτερα των ΗΠΑ, οι οποίες και στις συνόδους του Κιότο και του Ριο επέδειξαν πλήρη αδιαλλαξία και αδιαφορία για το ζήτημα, λίγα μπορούμε να αναμένουμε. Η απορία που εύλογα προκύπτει είναι αν στην αδιαλλαξία και την αδυναμία επικοινωνίας των μεν αντιπαραταχθεί η σύγκρουση και η βία από τους δε. Δυστυχώς σε παρόμοιες καταστάσεις μάλλον δεν υπάρχουν άλλες διέξοδοι. Λένε ότι η επόμενη σύνοδος του G8 θα γίνει στα Όρη του Καναδά, ευελπιστώντας ότι δεν θα αντιμετωπίσουν προβλήματα με τους διαδηλωτές. Είναι μια αντίδραση που φανερώνει την πρόθεση των πολιτικών ηγετών: αντί να επιδιώκουν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα, αποσύρονται σε ένα κόσμο ήσυχο και ήρεμο, προστατευόμενοι από τους φρουρούς τους και τις δυνάμεις καταστολής, και περί άλλα τυρβάζουν. Κατά τη γνώμη μου, και στην Ανταρκτική να πάνε, θα αντιμετωπίσουν αντιδράσεις και διαδηλώσεις, γιατί η πλειονότητα των πολιτών έχει χάσει πλέον την εμπιστοσύνη της στους πολιτικούς-διαχειριστές, έχει αγανακτήσει από την αδιαφορία τους και αναζητά καινούριες πολιτικές προτάσεις και συμπεριφορές.

Πολιτικοί του βεληνεκούς Μπους, Μπερλουσκόνι ή Μπλερ δεν έχουν να συνεισφέρουν κάτι σε ό,τι αφορά πολιτικές ιδέες, προοπτικές και λύσεις της ανθρωπότητας. Δυστυχώς όμως κάποιοι τους εξέλεξαν και τους έδωσαν την εξουσία και το δικαίωμα να καθορίζουν το μέλλον όχι μόνο των πολιτών της χώρας τους αλλά και πολλών άλλων χωρών. Ίσως αποτελεί σημείο των καιρών ότι οι πολιτικοί άνδρες με πολιτικό ανάστημα είναι ένα δυσεύρετο είδος. Ίσως είναι επίσης σημείο των καιρών ότι όσοι εκλέγονται στηρίζονται πρωτίστως σε οικονομικά και επιχειρηματικά συμφέροντα και δευτερευόντως στη βούληση των πολιτών. Ίσως είναι σημείο των καιρών ότι ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι που ελέγχουν μέσα ενημέρωσης αναδεικνύονται στην Πολιτική και ότι τα μέσα ενημέρωσης προβάλλουν εκπομπές με ολοένα και χαμηλότερο επίπεδο. Ίσως ο ευδαιμονισμός και η καταναλωτική μανία που μας έχουν ταίσει και μας έχουν γίνει τρόπος ζωής πλέον, μαζί με όλα τα συμπαραμαρτούντα (μόδες, τάσεις, trends, life-style, κλπ) είναι μια μέθοδος αλλοτρίωσης και εφησυχασμού μας. Ίδωμεν!

Τάσος Τάσκαρης ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ