Κύριε Ανδριανόπουλε,

Κατά καιρούς τυγχάνω αναγνώστης της αρθρογραφίας σας στον ηλ. τύπο. Τελευταία φορά, ήταν εκείνο το ερώτημα που ετίθετο, περιδιαβαίνον και αναπαραγόμενο υπό μορφήν άρθρου στα sites , "Γιατί όχι νεοφιλελεύθεροι;". Ήρθε ίσως η ώρα, για μια "απάντηση".

Καταρχάς, να σας πω ότι δεν "ανήκω" ούτε πρόσκειμαι σε κανένα από τα κόμματα της Ελληνικής πολιτικής σκηνής, μα τελικά, δεν βρίσκω κανένα έρεισμα, ούτε διεθνώς.

Συνεχίζω, λοιπόν, επί κάποιων απόψεων, εισάγοντας αρχικά την σκέψη ότι βιώνουμε την "πτώση του υπαρκτού καπιταλισμού", όπως τότε, προ 20ετίας, βιώναμε την αντίστοιχη του "υπαρκτού σοσιαλισμού". Αυτού του είδους οι προσδιορισμοί, βεβαίως, είναι προσδιορισμοί βιωσιμότητας, των άλλως, χωρίς λόγο ύπαρξης, πολιτικών οντοτήτων που εκφράζουν τις παρωχημένες ή αποτυχημένες αυτές ιδεολογίες. Θέλω να πω, ότι πχ τα Σοσιαλιστικά και Κομμουνιστικά Κόμματα, διεθνώς, μετά την κατάρρευση της μανούλας ΕΣΣΔ και των συμπαρομαρτούντων, ετέθησαν αναγκαστικά και σχεδόν αυτοδίκαια στο "χρονοντούλαπο της ιστορίας".

Πόση πολιτική ανεργία, όμως θα δημιουργούσε μια τέτοια αυτονόητη παραδοχή; "Έβγαλε βρώμα η ιστορία ότι ξοφλήσαμε", λοιπόν, όπως είπε το τραγούδι εκείνο και "εμείς" (αυτοί), οι "πολιτικοί εκφραστές" του απερχόμενου κομμουνισμού, προσθέσαμε στο αδιαμφισβήτητο ΤΕΛΟΣ και στον αδιαμφισβήτητο ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟ, την λέξη "υπαρκτός". Και έτσι συνεχίσαμε, ημιθανείς, να φωνάζουμε "παρών". Κάπως έτσι, με αντίστοιχο σκεπτικό, θα λειτουργήσει και το μυαλό των κραταιών του καπιταλισμού. Ας περιμένουμε και θα το δούμε.

Η ουσία ασφαλώς, είναι αλλού. Έγκειται στο ότι τα 2 κυρίαρχα ρεύματα του τελευταίου αιώνα, απέρχονται με τρόπο που ουδείς μπορεί πλέον να αμφισβητήσει. Ούτε καν ένας πολιτικός.

Εν προκειμένω, διαφωνώ κάθετα στην περί νεοφιλευθερισμού άποψη. Είναι κενό γράμμα. Τα τεθέντα κατά καιρούς επιχειρήματα (όπως αυτό της Ιρλανδίας και της Βρετανίας σε σχέση με την Ελλάδα) πλέον είναι έωλα και θεωρώ, εκτός πραγματικής στόχευσης. Τι εννοώ:

Το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, όπως αυτό προσδιορίστηκε στις αρχές του αιώνα κυρίως, βασίστηκε σε μία αρχή: Τα κράτη θα λειτουργούν δανειζόμενα από πιστωτικά ιδρύματα και θα αποπληρώνουν τα τοκοχρεολύσια τους με τους φόρους των πολιτών τους. Τα κρατικά ομόλογα, διογκώνουν και μεταφέρουν συνεχώς και διαρκώς το δημόσιο χρέος στις επόμενες γενιές και εν τω μεταξύ δημιουργούν "ρευστότητα" για την κάλυψη εφήμερων αναγκών και την "εφαρμογή πολιτικών δράσεων". Δεν γνωρίζω ένα κράτος που να μην είναι χρεωμένο (έως κατάχρεο) ανά τον κόσμο.

Ο δανεισμός αυτός είναι αέναος και αποτελεί, στην κυριολεξία, τον ακρογωνιαίο λίθο του συστήματος. Το σύστημα είναι αναμφίβολα τραπεζοκεντρικό. Κεφαλαιοκρατικό επίσης. Οι όροι δεν είναι επικριτικοί, είναι ρεαλιστικοί.

Βασίζεται στην on rate κυκλοφορία του χρήματος. Εσείς τα κατέχετε τούτα καλύτερα ασφαλώς, δεν μακρηγορώ περαιτέρω. Η αλυσίδα που ξετυλίγεται από το τρόπο λειτουργίας αυτού του συστήματος είναι τεράστια. Οι τράπεζες (αγοράζουν και) πουλάνε χρήμα, με αυτό αναπτύσσονται οι επιχειρήσεις, με αυτό ζούνε οι εργαζόμενοι, έτσι χτίζεται η "φούσκα" της κατανάλωσης, έτσι κινείται η "οικονομία". Ως εδώ καλά (και απλοϊκά). Η ανθρώπινη απληστία όμως, δεν μπορεί να θέσει φραγμούς και κανόνες σε αυτήν την λειτουργία.

Η γιγάντωση των οργανισμών αυτών είναι αναπόφευκτη και τα δεινά της επίσης. Εξηγούμαι: Η συσσώρευση του χρήματος οδηγεί πλέον σε μια κατ' επίφαση κοινωνία των κρατών. Η "ελεύθερη οικονομία" και η "οικονομία των αγορών" δημιουργούν άτομα - κράτη και επιχειρήσεις - κράτη. Αυτοί οι φορείς πλούτου, καθίστανται βαθμιαία υπέρτεροι από τα κράτη, ορίζοντας ευθέως οι ίδιοι τους κανόνες, καταστρατηγώντας τους κατά το δοκούν και κατ' εμέ, οριοθετούν ακριβώς την λέξη "παρακράτος" που στα καθ΄ ημάς έχει λάβει άλλη ερμηνεία. Έτσι οδηγηθήκαμε στα απολύτως παράδοξα, 3 άνθρωποι να κατέχουν περιουσία μεγαλύτερη από αυτήν των 48 φτωχότερων χωρών, η μισή ανθρωπότητα (3 δις) να ζει με λιγότερα από 2 ευρώ την ημέρα και οι επιχειρήσεις - κολοσσοί (ή "σύμβολα") να τζιράρουν πολλαπλάσια από το ΑΕΠ ανεπτυγμένων κρατών - έτσι η General Motors έχει μεγαλύτερο τζίρο από το ΑΕΠ της Δανίας, η Exxon από το ΑΕΠ της Νορβηγίας, η TOYOTA από της Πορτογαλίας, κλπ. Στο εξαίσιο βιβλίο του "Lawless World" o Βρετανός καθηγητής και δικηγόρος Philippe Sands, εξηγεί επιστημονικά και τεκμηριωμένα (μεταξύ άλλων) πως συνθήκες και Οργανισμοί όπως η GATT, η NAFTA, ο WTO καταστρατηγούν ευθέως νόμους, κανονισμούς και διατάξεις που άπτονται αμιγώς επί άλλων θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων, πλην της οικονομικής ελευθερίας (ή της «ελευθερίας του εμπορίου»). Μπορούν να κηρύσσουν εθνικές νομοθεσίες σε θέματα δικαίου υγείας, περιβαλλοντολογικά, ή εργατικού δικαίου ως "αντίθετες στην ελευθερία του εμπορίου" (βλ. και Francois Chesnais, Le Mondialisation du capital). Αυτά είναι "γνωστά". Όπως και άλλα πολλά μικρόβια του συστήματος, όπως η διαπλοκή πολιτικών - επιχειρηματιών, η οποία είναι πολύ μεγάλη, τεράστια θα έλεγα, για να περιοριστεί μόνο στο ότι ενδεχομένως οι πολιτικοί "επηρεάζονται" από τα συμφέροντα. Κάνοντας έναν γύρο στον κόσμο στην Ιταλία ο μεγιστάνας των Media, είναι δις πρωθυπουργός και αποτελεί τούτο κάτι το φυσικό. Ο Ρώσος Πρόεδρος Πούτιν είναι κατεξοχήν ένας Manager επιχειρηματικών (βασικά ενεργειακών) συμφερόντων, επίσης φυσικό. Όπως φυσικό είναι να υπάρχουν στην Αμερική 45.000 λομπίστες, δηλ. μεσάζοντες, οι οποίοι να χρηματοδοτούν πολιτικούς, με τα χρήματα της ‘χ’ επιχείρησης με αντάλλαγμα την ευνοϊκή μεταχείριση, από όποια θέση εξουσίας ή επιρροής τυχόν λάβουν. Τι να πεις βεβαίως για μια χώρα, όπου ο Υπουργός Οικονομικών ήταν ιθύνων της Goldman Sachs, η Υπουργός Εξωτερικών ανώτατο στέλεχος της Chevron, o υπουργός Εμπορίου πρώην Διευθύνων Σύμβουλος της Kellog, o Yπουργός Άμυνας, μέλος σε ΔΣ 4-5 εταιρειών με αντικείμενο "αμυντικά συστήματα" και στην Fidellity (και σχεδόν ένοχος στην υπόθεση Ιράν - Κόντρας) και πάει λέγοντας. Δεν θα πω για τον Πρόεδρο διότι είναι λίγο - πολύ (και αυτά) "γνωστά". Ακόμα κι έτσι, προκαλεί μέγιστη εντύπωση η αποκάλυψη ότι η Freddie και Fannie, δημιούργημα του Κογκρέσου ως "Νομοθετικής Αρχής", ήταν ο 3ος μεγαλύτερος χορηγός ("campaign contributor") του Αμερικάνικου πολιτικού συστήματος (http://www.opensecrets.org/news/2008/09/update-fannie-mae-and-freddie.html & http://news.yahoo.com/s/ibd/20080910/bs_ibd_ibd/20080910general01).

Επομένως, μιλάμε καταρχήν για ένα σύστημα ανισοτήτων, διαφθοράς και εν τέλει, παρακμής. Διότι αυτά που κάποτε γίνονταν εν κρυπτώ, πλέον αποτελούν πολιτικές. Η παρακολούθηση των πολιτών, το φακέλωμα, οι πόλεμοι χωρίς νομιμοποίηση, η «φανερή» λειτουργία των μυστικών υπηρεσιών, τα βασανιστήρια, οι κρατήσεις, οι «μεταγωγές», η χρηματοδότηση των πολιτικών κατέστησαν σχεδόν αυτονόητα και «αναπόφευκτα». Ένα Οργουελικό σκηνικό «Νέο-Φασισμού» έχει εδραιωθεί, με ευφημισμούς, διγλωσσία, «νέους όρους» (axis of evil, new world order, globalization, κλπ). [«...ο φασισμός χαρακτηρίζεται από απολυταρχικές προσπάθειες εγκαθίδρυσης καθεστωτικού ελέγχου σε όλους τους τομείς της ζωής: πολιτικό, κοινωνικό, πολιτιστικό, οικονομικό» και ακόμη «...ο φασισμός προσέλκυε (ενν. κατά την εμφάνιση του) διαφορετικές ομάδες πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων επιχειρήσεων, αγροτών, γαιοκτημόνων, εθνικιστών, ακραίων συντηρητικών (...) και λίγων φτωχών στους οποίους υπόσχονταν δουλειά και ψωμί» (http://en.wikipedia.org/wiki/Fascism)] Η πολιτική κενότητα είναι αναμφίβολα άρρηκτα συνδεδεμένη με την εξάρτηση της από τα συμφέροντα που αναφέρθηκαν. Τα οποία είναι προφανώς η αιτία και η αφορμή της πολιτικής ανυπαρξίας διεθνώς. Είναι σαν τον Ιανό με τα 2 πρόσωπα. Και τα 2 ανήκουν στο ίδιο κορμί.

Τα πράγματα λοιπόν, σε ηθικό επίπεδο, δεν θα μπορούσαν να είναι χειρότερα. Η ηθική όμως δεν ξεσηκώνει τις μάζες, ούτε φέρνει ανατροπές και αλλαγές. Η μόνη δύναμη πίσω από αυτές είναι μία: η ανέχεια, η ανάγκη. Τα ανθρώπινα ένστικτα είναι – και θα είναι – πάντοτε αυτά που δημιουργούν τις ανωμαλίες και επίσης αυτά που θα τις απαλείφουν. Αυτός είναι, αν θέλετε, ένας κύκλος ζωής που δεν θα πάψει (όπως δεν έπαψε μέχρι σήμερα) για όσο υπάρχει ο κόσμος μας. Απλά, κάθε φορά, μετά από τις ανατροπές, τα πράγματα θα είναι λίγο καλύτερα (όπως επίσης συνέβη έως σήμερα).

Μόνο που τούτη την φορά (και έρχομαι στο κύριο μέρος του σχολίου μου) δεν κλείνει κάποιος μικρός οικονομικός (και τελικά βαθύτατα κοινωνικός και άρα πολιτικός) κύκλος. Δεν είναι μια ακόμα ύφεση, μια ακόμα κατάρρευση (όπως της LTC ή της WorldCom ή της Enron) στα πλαίσια της «δημιουργικής καταστροφής» στην οποία αναφέρεστε ότι κινείται ο καπιταλισμός. Είναι μια πορεία δεκαετιών, ένα γεγονός που συμβαίνει μια φορά στα πάρα πολλά χρόνια. Είναι ένα deflationary depression, το οποίο βρίσκεται στα γεννοφάσκια του. Σκεφτείτε: Στις 15/9 και σε 2 εβδομάδες κατέρρευσαν, ο μεγαλύτερος ασφαλιστικός οργανισμός (AIG), η Lehman Brothers (με χρέη 6 φορές μεγαλύτερα από την μεγαλύτερη ιστορικά πτωχεύσασα εταιρεία), η Washington Mutual (7,5 φορές μεγαλύτερη από την προηγούμενη ιστορικά μεγαλύτερη κατάρρευση τράπεζας), η Wachovia - η Merril Lynch εξαγοράστηκε προτού και σε αυτή συμβεί το αναπόφευκτο. Είχαν προηγηθεί Fannie, Freddie, Bear Stearns.

Goldman Sachs και Morgan Stanley μετατρέπονται σε τραπεζικούς ομίλους συμμετοχών από επενδυτικές τράπεζες προκειμένου να έχουν πρόσβαση στο Lending Window της FED, να έχουν δηλ. πρόσβαση σε ρευστότητα και να μην ακολουθήσουν τον ίδιο δρόμο. Την ίδια στιγμή, το σύνολο των Αμερικανικών τραπεζών σήμερα, έχει (συνολικά) κεφάλαια σε καταθέσεις $6.942 τρισεκατομμύρια δολάρια και επισφάλειες-απαιτήσεις σε δάνεια- $6.945 τρισεκατομμύρια δολάρια. «Μόλις» 3 τρις δολάρια παραπάνω... O FDIC, ο Οργανισμός που ασφαλίζει τις καταθέσεις στην Αμερική έχει κεφάλαια για να τις προστατεύσει... $50 δις. Τα στοιχεία αυτά δεν αμφισβητούνται και ελήφθησαν από το συνδρομητικό American Banker (http://www.americanbanker.com/ranking-the-banks.html). Ο Οργανισμός, αναφέρει σε έκθεση του, ότι η λίστα του με τις προβληματικές τράπεζες αριθμεί τις 117 και ότι τα καθυστερούμενα δάνεια είναι πλέον στο υψηλότερο ποσοστό από το 1993 (προς το παρόν). Δώδεκα τράπεζες μας έχουν ήδη αποχαιρετήσει. Παρόλ’ αυτά, το τελευταίο θύμα του Ιουλίου, η IndyMac δεν ήταν ΚΑΝ σε αυτήν την λίστα. Την ίδια ώρα ο Πρόεδρος Μπους προλογίζοντας το τελευταίο χαρτί της (όποιας) Αμερικανικής κυβέρνησης πριν το Depression, μας έλεγε ότι «…μέσω της FDIC κάθε κατάθεση είναι ασφαλισμένη για $100,000. Ο Οργανισμός Ασφάλισης Καταθέσεων (FDIC) υπάρχει εδώ και 75 χρόνια και ποτέ κανένας δεν έχασε ένα σεντ - και αυτό δεν θα αλλάξει.» Με μηδαμινά κεφάλαια αφενός, άοπλη απέναντι στο «τσουνάμι» - και αφετέρου βεβαίως δημιουργήθηκε μετά το κραχ του '29 "για να αποτρέψει παρόμοιες καταστάσεις", άρα μάλλον θα αποδειχτούν 75 αχρείαστα χρόνια, για να καταλάβουμε ότι είναι ανίκανη να εκπληρώσει τον σκοπό της. Και βεβαίως «αυτό θα αλλάξει». Η κ. Βair, αυτήν τη στιγμή κάτι σαν «θεά» στην Αμερική, προϊστάμενη του Οργανισμού Ασφάλισης Καταθέσεων (FDIC) σε άρθρο της που είχε δημοσιεύσει στους New York Times, τον Οκτώβριο του 2007, ανέφερε εκτίμηση της Merrill Lynch, η οποία έλεγε τότε ότι αν οι τιμές των κατοικιών μειωθούν κατά 5%, το 1/4 των subprime δανείων μπορούν να αποτελέσουν επισφάλειες, ύψους $150 δις. (
http://www.nytimes.com/2007/10/19/opinion/19bair.html?_r=1&oref=slogin)

Σήμερα οι τιμές έχουν υποχωρήσει 15% σε ένα έτος (με βάση τα επίσημα στοιχεία, αν και είμαι ιδιαίτερα επιφυλακτικός «με τα επίσημα στοιχεία» πλέον, ενστερνίζομαι την άποψη του θρυλικού πολιτικού ιστορικού Kevin Phillips στο "Numbers Racket: Why the Economy is Worse Than We Know", επί λέξει ‘politicians are keeping it a secret, feeding us doctored feel-good statistics’). Την Παρασκευή μόλις, ανακοινώθηκε ότι οι τιμές στην Καλιφόρνια υποχώρησαν σε ένα έτος 41%. Και είμαστε ακόμα στο Peak Season, θεωρητικά. Και όποιος πιστεύει ότι αυτό είναι μόνο ένα οικονομικό και στεγαστικό «μίνι – κραχ», ας διαβάσει την έκθεση της UNICREDIT, η οποία αποτιμά το risk ratio με βάση τα Credit Default Swaps που αφορούν την Αμερικάνικη Αυτοκινητοβιομηχανία, και σύμφωνα με την οποία υπάρχει 95% πιθανότητα μία ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ από τις 3 μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου, την General Motors, την Chrysler και την Ford, να πτωχεύσει. Τα Credit Default Swaps, δημιούργημα του συστήματος και της μανίας για κέρδη (απληστία είπα πιο πάνω) αποτιμώνται στο εξωφρενικό ποσό των $63 τρις δολαρίων, 4.3 φορές το Αμερικάνικο ΑΕΠ. Είναι το επόμενο «επενδυτικό όχημα» που θα οδηγήσει την κατρακύλα. Η διαδρομή από την απόλυτη αισιοδοξία στον πανικό και την απαισιοδοξία είναι ανάγλυφη στις δηλώσεις του Αμερικανού υπουργού Οικονομκών Paulson, ο οποίος δήλωνε έναν χρόνο πριν στο Fortune ότι επρόκειτο για την πιο ΔΥΝΑΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ οικονομία που έχει δει στην καριέρα του και ομιλούσε το μεγαλύτερο οικονομικό Βοοm ever (http://money.cnn.com/magazines/fortune/fortune_archive/2007/07/23/100134937/index.htm). Έναν μόλις χρόνο μετά ο Paulson, παραδέχεται ότι η κρατικοποίηση των μεγαλύτερων χρηματοδοτών ενυπόθηκων δανείων, της Fannie Mae και της Freddie Mac με χρήματα των Αμερικάνων φορολογούμενων, απλά έγινε διότι ΔΕΝ ΥΠΗΡΧΕ ΑΛΛΗ ΛΥΣΗ (http://www.washingtonpost.com/wp- dyn/content/article/2008/08/08/AR2008080803415_pf.html). Μιλάμε για ομόλογα της τάξης των $5 τρις δολαρίων. Στον «αέρα». Η παροχή μιας τέτοιας εγγύησης διπλασιάζει εν μία νυκτί το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ. Για να αντιστοιχίσουμε τα νούμερα, $5 τρις ισοδυναμούν με 25 φορές το ΑΕΠ της Ελλάδας. Και για πόσα ακόμα θα εγγυηθεί το Αμερικάνικο Δημόσιο; Το "rescue plan" της Κυβέρνησης που αναμένεται να περάσει από το Κογκρέσο μέσα στο Σαββατοκύριακο είναι της τάξης των $700 δις. Αυτό πρόκειται θεωρητικά να απορροφήσει «τα τοξικά δάνεια» όλων των τραπεζών. Μα, μόλις μία τράπεζα, η Lehman είχε $613 δις από δαύτα... Η παράθεση θα μπορούσε να είναι ατέλειωτη, αλλά πιστεύω επαρκεί για να στηρίξει την άποψη ότι κάτι πολύ κακό συμβαίνει. Οι επιδράσεις θα είναι κοσμογονικές σε όλα τα επίπεδα μετά βεβαιότητας. Ο κόσμος δεν θα είναι ποτέ ξανά ο ίδιος.

Σε ένα Αυγουστιάτικο άρθρο του, ο PAUL B. FARRELL έλεγε ότι η Αμερική χρειάζεται ένα 'Good Depression' ειδεμή θα εξελιχθεί σε ένα 'Great Depression'. Είναι ένα πολύ εντυπωσιακό άρθρο λόγω της καθαρότητας των απόψεων που εκφράζει και της σπάνιας ειλικρίνειας. Παρακαλώ, διαβάστε το: http://www.marketwatch.com/news/story/seven-reasons-america-needs-good/story.aspx?guid={E8E9E137-3375-41D0-9601-FA4D14601140}

Εν τω μεταξύ, «επίσημα» Καναδοί οικονομολόγοι, προειδοποιούν για τον αποπληθωρισμό (Deflation) (http://www.reportonbusiness.com/servlet/story/RTGAM.20080918.winflation0918/BNStory/Business/home?cid=al_gam_mostview#). Στα δικά μας, τα Ευρωπαϊκά, το εγκυρότατο Der Spiegel κατατείνει στην ίδια άποψη (THE END OF THE UPSWING, Bad News Keeps Coming for the European Economy) (http://www.spiegel.de/international/business/0,1518,569534,00.html).

Κι εσείς υποστηρίζετε ότι οι ‘οι ανάλγητοι Θατσεριστές της Βρετανίας και της Ιρλανδίας’ κατά Μανδραβέλη, είναι «μια κάποια (η μόνη;) λύσις». Διότι έφτασαν τους μισθούς εκεί που τους έφτασαν. Οι τιμές των ακινήτων στη Βρετανία γνώρισαν (παράλληλα) μια πρωτοφανή υπερδιόγκωση. Αυτήν τη στιγμή, «οι νοήμονες» Βρετανοί, αντιμετωπίζουν πρώτοι τις συνέπειες της κατάρρευσης του μεγάλου Αμερικανού αδελφού τους. Ύφεση, υψηλά επιτόκια, ανεργία, κατάρρευση στεγαστικής αγοράς και ήδη μιας τράπεζας (της Northern Rock). Μένοντας έξω από την «ζώνη του Ευρώ». Και έχοντας ήδη από πέρυσι (εδώ και έναν χρόνο) μεγαλύτερη τιμή χρεών (δάνεια, κάρτες,κλπ) από το ΑΕΠ όπως μας πληροφορούσε τότε ο Independent (http://www.independent.co.uk/money/loans-credit/for-the-first-time-britons-personal-debt-exceeds-britains-gdp-462825.html).

Οι Άγγλοι χρωστούσαν το 2007, 1,35 τρις λίρες έναντι συνολικού ΑΕΠ 1,33 τρις λιρών. Αν αυτό δεν είναι υπερχρέωση, φούσκα και αποτυχία εφαρμοσμένων πολιτικών, τότε ποιο είναι; Ή για να το πω πιο σωστά: οι πολιτικές δεν απέτυχαν, διότι αυτό ακριβώς επιζητούσαν: την υπερχρέωση και τον υπερκαταναλωτισμό που οδηγεί στην εξύψωση των εταιρικών κερδών.

Η Ελλάδα, με όλα τα δεινά (νοοτροπίας) της, από την άλλη, έχει σχεδόν τριπλάσια ανάπτυξη από τους λοιπούς ανεπτυγμένους. Και οι Έλληνες έχουν από τα μικρότερο ποσοστά δανεισμού σε σχέση με το ΑΕΠ στην Ευρώπη (δια στόματος Αλμούνια, βλ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 30/7 http://www.ekathimerini.gr/4Dcgi/4Dcgi/_w_articles_civ_13_30/07/2008_279402). Ενδεικτικά. Μια καλύτερη ανάγνωση της ετήσιας έκθεσης της EUROSTAT καταδεικνύει και άλλα (αναπάντεχα) πολλά προτερήματα και ‘σιωπηλές πρωτιές’ αυτού του τόπου.

Ας μην ξεχνάμε όμως: Ζούμε στην χώρα που η εσωστρέφεια και η μιζέρια θριαμβεύουν.

Κλείνω με μια συνολική επισήμανση:

Πράγματι, ο κρατικός συγκεντρωτισμός και ο απρόσωπος χαρακτήρας του Δημοσίου οδηγούν σε παθογένειες που στην Ελλάδα, δόξα τω Θεώ γνωρίζουμε καλά.

Η απελευθέρωση όμως των αγορών μέσω ιδιωτικοποιήσεων, χαλάρωσης των ελεγκτικών μηχανισμών, ελάφρυνσης των επιβαρύνσεων, προς «ενίσχυση της επιχειρηματικότητας» κλπ οδηγεί σε εξίσου (απρόβλεπτα) οδυνηρές καταστάσεις.

Η λύση (θα) είναι μία: Μια νέα ιδεολογία, που θα είναι ανθρωποκεντρική μεν αλλά θα βοηθά και στην οικονομικά ελευθερία. Ένας συνδυασμός των παρωχημένων ιδεολογιών μαρξισμού/κομμουνισμού/σοσιαλισμού – καπιταλισμού. Πρώτη (ανέκαθεν και ες αεί) αξία, όπως όμως προσδιορίζεται και στο Σύνταγμα μας, θα πρέπει πάντοτε είναι η ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Προς το παρόν ο κόσμος, βολεμένος στον ψεύτικη – πλαστική ευδαιμονία του, αγόραζε όνειρα και ελπίδες. Σιγά – σιγά θα είναι όλο και πιο πρόθυμος να ακούσει.

Εντούτοις, μέχρι να βρεθεί ο ηγέτης που θα εμπνεύσει μια τέτοια ιδεολογία με αυτά τα χαρακτηριστικά, θα ζούμε φοβάμαι με τα λόγια του Γκαίτε στον Φάουστ: «Το να φορτώνεσαι τρελούς βλάπτει και τον ίδιο τον Διάβολο».

Φιλικά,
Θωμάς Σπυρίδης

Thomas S. Άλλα άρθρα του

Γιατί όχι νεοφιλελεύθεροι;