Μην νομίσετε ότι το ΝΥΓΜΑ θα διαφοροποιηθεί από τα υπόλοιπα μέσα μαζικής ενημέρωσης και δεν θα πέσει στην παγίδα της εκλογολογίας (και της υψηλής αναγνωσιμότητας) τώρα που όλοι ετοιμάζονται να ψηφίσουν, να εκλέξουν νέους αντιπροσώπους, νέους αρχηγούς, νέους σωτήρες. Μην νομίσετε, από την άλλη πλευρά, ότι εγώ γράφω αυτό το άρθρο για να μην νομίσετε το παραπάνω.

Φοιτητικές εκλογές, πρυτανικές εκλογές, εκλογές στη Νέα Δημοκρατία, εκλογές διαχειριστή στην πολυκατοικία μου και λοιπές σημαντικές και ασήμαντες εκλογικές διαδικασίες αναμένεται να ταλανίσουν τον πολίτη, φοιτητή και ένοικο της πολυκατοικίας, ο οποίος θα ενημερωθεί, θα αγωνιστεί (όπως πάντα άλλωστε) και θα εργασθεί έτσι ώστε να αναδειχθεί ο καλύτερος υποψήφιος. Κι έτσι αναμένεται μέσα από αδιάβλητες και δημοκρατικά ώριμες διαδικασίες να αναδειχθεί αυτός ο οποίος θα πάρει στα χέρια του το μέλλον των φοιτητών, του Πολυτεχνείου, της Νέας Δημοκρατίας και (αλί) πιθανότατα της χώρας και της πολυκατοικίας αντίστοιχα.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με σειρά αύξουσας σημασίας.

Εκλογές διαχειριστή πολυκατοικίας

Χρονολογική τοποθέτηση: Κάθε χρόνο σε διαφορετική ημερομηνία για κάθε πολυκατοικία.

Το σημαντικότερο στοιχείο: Ίσως είναι οι πιο δημοκρατικά ώριμες εκλογές, αφού κανείς κυριολεκτικά δεν θέλει να εκλεχθεί στο ύπατο αξίωμα.

Οι ευθύνες: Οι ευθύνες του εκλεχθέντα είναι ζωτικής σημασίας για το εκλογικό σώμα (και γι'αυτό το λόγο δεν είμαι πεπεισμένος ότι οι εκλογές διαχειριστή πολυκατοικίας είναι η πιο ασήμαντη από τις εκλογικές διαδικασίες που επέλεξα να αναλύσω). Οι ευθύνες αυτού που θα εκλεγεί συγκεντρώνονται στην εποπτεία της καθαρίστριας, του συνεργείου απολυμάνσεως, του συντηρητή ανελκυστήρα και του ελεγκτή των φρεατίων (υδραυλικού). Επίσης, αναλαμβάνει την τροφοδότηση του λέβητα με πετρέλαιο καθώς και την θέση σε λειτουργία του συστήματος θέρμανσης τρις ημερησίως. Τέλος, μέσα στα καθήκοντα του διαχειριστή είναι η συλλογή των κοινοχρήστων (φορολογία επί των κοινών εξόδων).

Η ψυχολογία: Η ψυχολογία των υποψηφίων είναι κακή, αφού όλοι οι υποψήφιοι τρέμουν στην ιδέα μήπως εκλεγούν.

Η προεκλογική εκστρατεία: Συνήθως κατά τις εκλογές αυτές, ο κάθε κάτοικος της πολυκατοικίας πιάνει και δεύτερη δουλειά, ώστε να πείσει τους υπόλοιπους ότι δεν έχει χρόνο να αναλάβει καθήκοντα διαχειριστή.

Η διαδικασία: Είναι οι μοναδικές εκλογές στις οποίες απουσιάζει η κάλπη. Οι διαπραγματεύσεις γίνονται λεκτικά του στυλ "Κύριε Ωχαδερφόπουλε έχετε καιρό να γίνετε διαχειριστής" ή "Έχω 4 παιδιά να θρέψω" κ.λ.π. Όταν δεν υπάρχει λύση, ακολουθεί το παιχνίδι της κολοκυθιάς και στη συνέχεια το παιχνίδι του κλήρου.

Η ανάληψη των καθηκόντων: Εδώ ίσως αξίζει να δώσουμε μία προσοχή. Εάν και ο υποψήφιος κατέλαβε τη θέση με το στανιό, αναλαμβάνει ταχέως τα καθήκοντά του, τα οποία μάλιστα στις περισσότερες περιπτώσεις φέρει εις πέρας με απόλυτη επιτυχία. Αυτό πιθανότατα οφείλεται στον συνεχή έλεγχο που ασκείται από το εκλογικό σώμα, καθώς και στην συναίσθηση του διαχειριστή ότι το προσωπικό του συμφέρον συμπίπτει με το κοινό.

Εκλογές αρχηγού πολιτικού κόμματος

Χρονολογική τοποθέτηση: Κάθε τρεις και λίγο εφόσον οι δελφίνοι του απελθόντος ηγέτη είναι πολλοί. Πχ για το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ αναμένονται να γίνονται με μεγάλη συχνότητα στο μέλλον. Για το ΚΚΕ όπου ο ηγέτης είναι χαρισματικός και απόλυτος δεν αναμένονται σύντομα.

Το σημαντικότερο στοιχείο: Οι εκλογές αυτές θυμίζουν τεκτονικό (μασονικό) κατασκεύασμα. Ενώ πάντως θα περίμενε κανείς ότι άνθρωποι με παρεμφερείς ιδεολογικές βάσεις και κοινό αγώνα θα αποφάσιζαν ήρεμα και ώριμα για το ποιος θα αναλάβει τον οργανωτικό ρόλο, είναι αυτές οι εκλογές όπου πέφτουν τα μεγαλύτερα μαχαιρώματα.

Οι ευθύνες: Οι ευθύνες του εκλεχθέντα είναι ζωτικής σημασίας για το εκλογικό σώμα και πρέπει να συνδέονται με τη μοιρασιά των αξιωμάτων και κάποιας "πίττας" της οποίας το φλουρί σίγουρα δεν πέφτει σ' αυτούς που δεν ανήκουν στο εν λόγω εκλογικό σώμα (πχ εμάς). Οι ευθύνες δεν είναι ρητά καθορισμένες ενώ οι απολαβές πρέπει να είναι σημαντικές, τόσο που, αντίθετα με τις εκλογές διαχειριστή πολυκατοικίας, όλοι επιδιώκουν το ύπατο αξίωμα.

Η ψυχολογία: Η ψυχολογία των υποψηφίων είναι καλή όταν πιστεύουν ότι θα εκλεγούν και φοβερά κακή όταν πιστεύουν το αντίθετο. Συνήθως εξαρτάται από τα γκάλοπ.

Η προεκλογική εκστρατεία: Η προεκλογική εκστρατεία δεν είναι κάτι για το οποίο μπορεί να μιλήσει κανείς με σιγουριά, αφού πραγματοποιείται σε προσωπικά γραφεία με μονωμένους τοίχους και "ανιχνευτές κοριών". Σπάνια πάντως αυτοί που βγαίνουν από τα γραφεία είναι κατηφείς.

Η διαδικασία: Η κάλπη δεν απουσιάζει, η παρουσία της πάντως είναι μάλλον τυπική, αφού τα αποτελέσματα δεν διαφέρουν πολύ από αυτά που την προηγουμένη έχει παρουσιάσει η προσκείμενη στο κόμμα ανεξάρτητη και αδέσμευτη εφημερίδα.

Η ανάληψη των καθηκόντων: Η ανάληψη των καθηκόντων είναι συνήθως αστραπιαία. Το εκλογικό σώμα αρχίζει να την νιώθει από τη στιγμή που γίνονται οι πρώτοι ανασχηματισμοί στην πραγματική ή δυαδική κυβέρνηση καθώς και οι πρώτες παραιτήσεις νομαρχιακών παραγόντων. Το δυστύχημα με αυτές τις εκλογές είναι ότι η μεθοδολογία που αναπτύξαμε παραπάνω δίνει και μία πρώτη γεύση του τί θα συμβεί στις επόμενες βουλευτικές εκλογές και το ποιος θα είναι ο μελλοντικός πρωθυπουργός της χώρας. Το δυστύχημα δεν είναι μάλλον αυτό, αλλά το ότι ο μέσος πολίτης (με την ψήφο του) αποδεικνύει ότι δεν το θεωρεί δυστύχημα.

Οι φοιτητικές εκλογές

Οι εκλογές αυτές χωρίς να είναι σημαντικότερες από τις προαναφερθείσες, απασχολούν (ή τουλάχιστον θα έπρεπε) περισσότερο τον δικό μας χώρο.

Χρονολογική τοποθέτηση: Η συχνότητά τους είναι μία φορά ανά έτος, αν και πολλοί φοιτητές αυτό δεν το έχουν αντιληφθεί. Αναμένονται τέλος Μαρτίου με αρχές Απριλίου και λαμβάνουν χώρα ταυτόχρονα σε όλες τις σχολές της χώρας.

Το σημαντικότερο στοιχείο: Η ύπαρξή τους αποτελεί μία από τις σημαντικότερες αποδείξεις της έντονης πολιτικοποίησης και ευαισθητοποίησης των πανεπιστημιακών κοινοτήτων. Το ποιόν τους αποτελεί την περίτρανη επιβεβαίωση του τραγικού πολιτισμικού επιπέδου της σύγχρονης Ελλάδας.

Οι ευθύνες: Οι ευθύνες του εκλεχθέντα χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: στις πραγματικές και ασήμαντες και στις πλαστές και σημαντικές. Οι πραγματικές ευθύνες είναι: η οργάνωση του φοιτητικού χώρου, ο εντοπισμός και λύση των προβλημάτων της φοιτητικής κοινότητας, η ενημέρωση των φοιτητών για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους στο χώρο τους, η ευαισθητοποίηση των φοιτητών για τα εκπαιδευτικά και εργασιακά σύγχρονα προβλήματα, η προώθηση των φοιτητικών αιτημάτων στους εκπαιδευτικούς και κρατικούς φορείς, ο έλεγχος της ορθής λειτουργίας των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, η στήριξη και ενδεχόμενη ίδρυση φοιτητικών ομάδων και φορέων που ασχολούνται με δραστηριότητες πέρα των τετριμμένων εκπαιδευτικών (θεατρικές και μουσικές δραστηριότητες, έκδοση ενημερωτικών εντύπων, αθλητικές δραστηριότητες). Οι πλαστές (και ρεαλιστικές) ευθύνες είναι η εκτόπιση των κομματικών αντιπάλων, η οργάνωση πάρτυ, η οργάνωση εκδρομών, η συλλογή παλαιοτέρων θεμάτων μαθημάτων, η οργάνωση συζητήσεων χωρίς νόημα και αντίκρυσμα, το βόλεμα των ημέτερων (εξασφάλιση προσφερόμενων θέσεων εργασίας πχ ΔΕΗ, ΟΤΕ, διυλιστήρια, άσκηση πίεσης σε καθηγητές για εξασφάλιση βαθμών κ.λπ.).

Η ψυχολογία: Η ψυχολογία των υποψηφίων είναι καλή όταν φαίνεται ότι θα αποσπάσουν αυτοδυναμία ή αυτοδυναμία συνεργασίας, ώστε να είναι σίγουροι ότι μπορούν να διασφαλίσουν ότι στο ίδρυμα δεν θα γίνει τίποτα μέχρι τις επόμενες φοιτητικές εκλογές (δηλ. να παγώσουν οποιεσδήποτε κινήσεις γίνονται από ομάδες φοιτητών που δεν ανήκουν στους κόλπους τους).

Η προεκλογική εκστρατεία: Η προεκλογική εκστρατεία συνίσταται στην αφισοκόλληση, στην οργάνωση "συζητήσεων" και στην έκδοση φυλλαδίων 2 εβδομάδες πριν την διεξαγωγή της ψηφοφορίας και μετά από 11 μήνες και 2 εβδομάδες αφάνειας. Στους μήνες της αφάνειας κάθε παράταξη έχει το δικό της τρόπο να "φαίνεται" στα μάτια των φοιτητών (αραιές αφισοκολλήσεις, πάρτυ, τοιχοκολλημένες σωτήριες θέσεις σχετικά με φλέγοντα θέματα οικονομικής και εξωτερικής πολιτικής).

Η διαδικασία: Η διαδικασία ψηφοφορίας είναι υποδειγματική εξαιρώντας τα τραπεζάκια που υπάρχουν έξω από τα εκλογικά κέντρα και τις στημένες συζητήσεις με αυτούς που μπαίνουν να ψηφίσουν. Συνήθως όλοι θυμούνται το όνομά σου όταν μπαίνεις και το ξεχνάνε όταν βγαίνεις (όπως το χρυσόψαρο στη γυάλα που σε κάθε κύκλο έχει λησμονήσει το ταίρι του μόνο που οι υποψήφιοι δεν σου "κάθονται" - για να είμαι ειλικρινής γι' αυτό δεν είμαι σίγουρος).

Η ανάληψη των καθηκόντων: Εδώ υπάρχει και η σημαντική διαφοροποίηση από τις άλλες εκλογικές αναμετρήσεις. Δεν πραγματοποιείται ανάληψη καθηκόντων.

Οι πρυτανικές εκλογές

Οι εκλογές αυτές είναι όντως οι σημαντικότερες για τον φοιτητικό χώρο αν και φαίνεται να μην απασχολούν τους φοιτητές.

Χρονολογική τοποθέτηση: Αναμένονται για το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο τον ερχόμενο Μάη. Συνήθως δεν συμπίπτουν με αυτές των άλλων ΑΕΙ.

Το σημαντικότερο στοιχείο: Το σημαντικότερο στοιχείο των εκλογών αυτών διαφέρει από σχολή σε σχολή. Για παράδειγμα στο ΕΜΠ συνδέονται με τις φανερές και αφανείς μπίζνες του ιδρύματος. Συνήθως, το σημαντικότερο στοιχείο είναι το πολιτικό (για το οικονομικό δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι) κέρδος των υποψηφίων.

Οι ευθύνες: Ο πρύτανης και τα πρυτανικά συμβούλια έχουν περίπου έναν ρόλο manager. Ευθύνη τους είναι η οργάνωση του διοικητικού προσωπικού και του εκπαιδευτικού προσωπικού ώστε να έχουμε τη βέλτιστη δυνατή απόδοση και λειτουργικότητα. Αυτό για τους φοιτητές σημαίνει ότι θα υπάρχει έλεγχος των καθηγητών όσον αφορά την εκπλήρωση των εκπαιδευτικών τους καθηκόντων και την ενασχόλησή τους με project ή μπίζνες, ότι θα υπάρχουν πλήρως εξοπλισμένα εργαστήρια, ότι δεν θα ταλαιπωρούνται στις γραμματείες και τις πρυτανείες για την διεκπεραίωση των θεμάτων τους, ότι θα υπάρχει μία τακτική ενημέρωση όσον αφορά την πολιτική του ιδρύματος σε εκπαιδευτικά και φοιτητικά θέματα, ότι θα υπάρχουν φορείς στο ίδρυμα οι οποίοι θα φροντίζουν για τις ανάγκες των φοιτητών (εδώ η ευθύνη της πρυτανείας είναι μεγαλύτερη από αυτή των φοιτητικών παρατάξεων), ότι θα υπάρχει αποτελεσματικός έλεγχος όσον αφορά τις ενδεχόμενες αυθαιρεσίες φορέων που λειτουργούν στο ίδρυμα: φοιτητικών παρατάξεων, καθηγητών, διοικητικών υπαλλήλων, κερδοσκοπικών φορέων (κυλικεία, εστιατόρια, βιβλιοπωλεία εντός σχολών). Οποιαδήποτε σχέση των παραπάνω με υπάρχοντα πρόσωπα είναι συμπτωματική.

Η ψυχολογία: Η απουσία image maker αποτελεί συνήθως πρόβλημα. Η ψυχολογία δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία όσο έχουν τα κουκιά.

Η προεκλογική εκστρατεία: Η προεκλογική εκστρατεία συνίσταται στη συγκέντρωση των κουκιών. Η γενική πολιτική είναι "να μην αφήσουμε κανένα δυσαρεστημένο" αλλά η ουσιαστική είναι μάλλον να στηρίξουμε τα συμφέροντα των ευρύτερων κλικών (καθηγητικών είτε πολιτικών) ώστε να έχουμε την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη εισροή εκλεκτόρων. Το σημαντικότερο στοιχείο της προεκλογικής εκστρατείας είναι η σωστή επιλογή των υποσχέσεων έτσι ώστε να είναι όσο το δυνατόν λιγότερο αντικρουόμενες και όσο το δυνατόν περισσότερο πιστευτές. Εδώ το έργο είναι πολύ πιο δύσκολο από ότι στις πολιτικές αναμετρήσεις γιατί δεν υπάρχουν τα ΜΜΕ να καλύπτουν τα κενά με το βομβαρδισμό διαφημίσεων και talk shows. Η αδιαφορία των φοιτητών αποτελεί πάντως βοηθητικό παράγοντα. Συνήθης είναι η τακτική ύπαρξης ενός τηλεφώνου εκτός γραμμής με το οποίο ο υποψήφιος πρύτανης συνεννοείται για την άμεση ικανοποίηση των αιτημάτων (αυτό δεν συμβαίνει μόνο σε προεκλογική περίοδο).

Η διαδικασία: Για τη διαδικασία ψηφοφορίας δεν ξέρω λεπτομέρειες και δεν σκοπεύω να γράψω μπούρδες. Επιφυλάσσομαι για επόμενο τεύχος.

Η ανάληψη των καθηκόντων: Η ανάληψη καθηκόντων είναι άμεση. Η εκλεχθείσα ομάδα προσπαθεί να δημιουργήσει εκείνους τους συσχετισμούς που θα της επιτρέψουν να τελειώσει όσο το δυνατόν λιγότερο αλώβητη τη θητεία της. Σημαντική είναι και η εξωτερική πολιτική που από την αρχή θα ακολουθηθεί (αυτή που αφορά τις εξωτερικές σχέσεις του ιδρύματος). Απόλυτος διδάσκων σε αυτόν τον τομέα είναι ο απελθών (λόγω εξάντλησης επιτρεπτής θητείας) κύριος Μαρκάτος πρύτανης ΕΜΠ.

Τα συμπεράσματα

Τα συμπεράσματα τα αφήνω σε εσάς. Προφανώς η ανάλυση δεν είναι βαθιά, αλλά πιστεύω κατατοπιστική τουλάχιστον για τους νεοφώτιστους. Διδακτική πιστεύω ότι είναι η σύγκριση των παραπάνω εκλογικών αναμετρήσεων με μια μεγαλύτερη έμφαση στην ανάδειξη διαχειριστή πολυκατοικίας. Τα συμπεράσματα σε αυτήν την περίπτωση νομίζω ότι είναι περισσότερο ενθαρρυντικά όπως φαίνεται και από τον συσχετισμό κέρδους-ευθύνης και υπεύθυνης πολιτικής.

Ξηρουχάκης Γιάννης

Υ.Γ. Να είστε σίγουροι ότι στα επόμενα ΝΥΓΜΑτα η ανάλυση των εκλογικών αναμετρήσεων θα είναι πιο βαθιά όσον αφορά τα στοιχεία τους και τα παρασκήνιά τους. Πιστεύω βέβαια αυτό να μην εκληφθεί από κάποιους ως απειλή...