Στο παρελθόν πολλοί φιλόδοξοι και ικανοί πολιτικοί προσπάθησαν να διώξουν το νέφος από την Αθήνα. Κάποιοι ήταν τόσο αισιόδοξοι που έθεσαν και χρονικό όριο 80 ημερών για την επίτευξη του στόχου τους. Η πραγματικότητα όμως τους διέψευσε. Απ' ό,τι φαίνεται, το νέφος ζει και βασιλεύει στην πρωτεύουσα και θα βασιλεύει για πολύ ακόμα.

Λαμβάνοντας υπόψη την παραπάνω πραγματικότητα ερχόμαστε να προτείνουμε συγκεκριμένα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για τη λύση του προβλήματος. Καθότι νεότεροι και μη έχοντες μεγάλη πείρα σε τέτοιου είδους θέματα, πιστεύουμε πως για να διώξουμε το νέφος θα χρειαστούμε περίπου 100 μέρες. Θέλουμε 20 μέρες παραπάνω, για να είμαστε σίγουροι ότι θα τα καταφέρουμε. Εξάλλου θα ήμαστε και κακοί μηχανικοί, αν δεν μπορούσαμε να βάλουμε μόνοι μας προθεσμίες ολοκλήρωσης του έργου.

Το πρόβλημα του νέφους είναι αρκετά σύνθετο, γι αυτό και δεν έχει λυθεί μέχρι σήμερα. Οι λύσεις που υιοθετήθηκαν από τους διοικούντες ήταν αρκετά πολύπλοκες και έκαναν το πρόβλημα ακόμα πιο σύνθετο. Πιστεύουμε ότι μια απλή, λογική λύση θα μπορούσε να είναι αποτελεσματικότερη στην αντιμετώπιση του νέφους.

Για να μπορέσει να βρεθεί μια απλή και λογική λύση θα πρέπει να εντοπιστούν τα αίτια δημιουργίας του νέφους. Πρώτα απ'όλα είναι η μορφολογία και η ιδιαιτερότητα της περιοχής των Αθηνών, η οποία βρίσκεται στο αποκαλούμενο "λεκανοπέδιο της Αττικής". Στη συνέχεια είναι η έλλειψη πράσινου, το οποίο βοηθάει στο φιλτράρισμα του αέρα και στον εμπλουτισμό της ατμόσφαιρας σε οξυγόνο. Ακολουθεί το κυκλοφοριακό πρόβλημα, το οποίο προκαλείται τόσο από την υπερβολική συγκέντρωση πληθυσμού στην πρωτεύοσα, όσο και στο κακοσχεδιασμένο οδικό δίκτυο. Τελευταία, αλλά όχι λιγότερο σημαντική αιτία δημιουργίας του νέφους, είναι η συγκέντρωση βιομηχανικών μονάδων κοντά στην Αθήνα. Αντιμετωπίζοντας ένα-ένα τα αίτια μπορούμε να λύσουμε δια παντός το πρόβλημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης της Αθήνας. Η λύση αυτή θα μπορούσε να αποτελέσει ένα πρότυπο για τη μελλοντική ανιμετώπιση παρόμοιων προβλημάτων και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας.

Ξεκινώντας από τη μορφολογία και την ιδιαιτερότητα του εδάφους, όπως όλοι γνωρίζουμε η παρουσία του νέφους γίνεται ιδιαίτερα αισθητή στην Αθήνα τις ημέρες που η θερμοκρασία είναι αυξημένη και οι άνεμοι είναι ασθενείς. Οι ορεινοί όγκοι της Πάρνηθας, της Πεντέλης και του Υμηττού εμποδίζουν την απομάκρυνση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από την πόλη. Αν βρεθεί κάποιος τρόπος να κυκλοφορεί ελεύθερα ο αέρας πάνω από την Αθήνα, τότε θα συμπαρασύρει και τους ρύπους που συγκεντρώνονται στην ατμόσφαιρα. Η πρώτη λύση, η οποία εφαρμόστηκε και σε κάποια μεγάλη πόλη της Άπω Ανατολής, είναι να ισοπεδωθούν η Πάρνηθα και ο Υμηττός. Κόβοντας τα δέντρα (ή απλά καίγοντάς τα με τη βοήθεια των πάντα πρόθυμων εμπρηστών), κατεβάζοντας καμιά 50αριά κοπάδια πεινασμένα πρόβατα από τη Μακεδονία (με τη βοήθεια των πάντα πρόθυμων βοσκών) και στη συνέχεια χάρις την αρωγή των βρόχινων υδάτων μπορούμε να εξαφανίσουμε τα βουνά που περιστοιχίζουν την Αθήνα (ομοιότητα των παραπάνω με άλλες καταστάσεις είναι τυχαία). Η λύση αυτή δεν είναι καθόλου φιλική προς το περιβάλλον και αν δεν βρεθεί τρόπος αναπλήρωσης των χαμένων δασών θα δημιουργηθούν νέα προβλήματα. Από την άλλη, το μεγάλο πλεονέκτημα αυτής της μεθόδου, είναι ότι η Αθήνα, που προφανώς και δυστυχώς θα συνεχίσει να δέχεται κόσμο και να μεγαλώνει, θα μπορέσει να αναπτυχθεί περισσότερο κατά πλάτος (και λιγότερο κατά ύψος), κάνοντας τις συνθήκες διαβίωσης πιο ανθρώπινες.

Μία ενναλακτική αντιμετώπιση, φιλικότερη προς το περιβάλλον είναι η ακόλουθη. Η αντιμετώπιση αυτή υπαγορεύει την εγκατάσταση τεράστιων ανεμιστήρων στην Πάρνηθα και τεράστιων απορροφητήρων στον Υμηττό. Με τη λειτουργία των μηχανημάτων αυτών θα μπορούμε να δημιουργήσουμε τεχνητούς ανέμους στην πόλη, οι οποίοι θα εμποδίζουν τη συσσώρευση ρύπων πάνω από αυτή. Οι ανεμιστήρες θα μπορούν να έχουν διπλή χρήση: όταν οι άνεμοι δεν θα είναι ισχυροί θα λειτουργούν ως ανεμιστήρες και όταν θα είναι ισχυροί θα λειτουργούν ως ανεμογεννήτριες που θα παράγουν ενέργεια η οποία θα καλύπτει τις ενεργειακές ανάγκες του συστήματος καθαρισμού. Πιθανό πρόβλημα σε αυτήν την περίπτωση μπορεί να προκύψει σύμφωνα με τις διδαχές της θεωρίας του Χάους (!). Εάν όντως το πέταγμα μίας πεταλούδας στο Τόκιο επηρεάζει τις καιρικές συνθήκες στο Λος Άντζελες, φανταστείτε πώς θα επηρεάσουν οι ανεμιστήρες στην Αθήνα τις καιρικές συνθήκες στο Β.Πόλο. Μπορεί να κλείσει μέχρι και η τρύπα του όζοντος. Ο απαιτητικός αναγνώστης μπορεί να λύσει το σύστημα των (δισεκατομμυρίων και βάλε) διαφορικών εξισώσεων για να βρει την ακριβή λύση. Πάντως, εάν είναι έτσι, γιατί να μη στείλουμε ένα σμήνος πεταλούδες να πετάξει στη Ν.Αφρική (ποτέ δεν ξέρεις τι γίνεται);

Σε ό,τι αφορά την έλλειψη πράσινου από την Αθήνα η λύση που προτείνουμε είναι πρωτοποριακή. Αρχικά, θα πρέπει να μονωθούν όλες οι ταράτσες των κτιρίων της πρωτεύουσας, ιδιαίτερα του κέντρου. Στη συνέχεια θα μπαζωθούν με χώμα και τέλος θα φυτευτούν με κατάλληλα φυτά και δέντρα. Τα έξοδα μόνωσης των ταρατσών θα επιδοτηθούν από το ΥΠΕΧΩΔΕ κατόπιν ειδικού διαγνωνισμού με εταιρείες μονώσεων. Ωραιότατες διπλωματικές εργασίες θα μπορούσαν να προκύψουν για τους φοιτητές της Γεωπονικής Σχολής. Το χώμα για το μπάζωμα μπορεί να προέλθει από τις εργασίες του Μετρό. Με τον τρόπο αυτό θα πολλαπλασιαστούν οι "πνεύμονες πρασίνου" της πρωτεύουσας και θα αποκτήσουν οι κάτοικοι της Αθήνας μια νέα σχέση με το πράσινο και τη φύση, αφού οι ένοικοι κάθε πολυκατοικίας θα είναι υπεύθυνοι για τη φροντίδα των δέντρων που είναι φυτεμένα σ' αυτήν. Σε ό,τι αφορά το είδος των δέντρων που θα φυτευθούν, θα ζητηθεί η συμβουλή γεωπόνων (να οι διπλωματικές), ώστε να χρησιμοποιηθούν δέντρα τα οποία αφενός είναι ανθεκτικά στο κλίμα της Αθήνας, αφετέρου δεν αναπτύσσουν μεγάλες και δυνατές ρίζες, οι οποίες θα προκαλούσαν καταστροφές στις οικοδομές. Οι υπερυψωμένοι αυτοί κήποι θα μπορούσαν, εκτός από τον καθαρισμό της ατμόσφαιρας, να συνεισφέρουν στη διατήρηση της οικολογικής αλυσίδας προσφέροντας καταφύγιο σε πουλιά (που τη βγάζουν δεν τη βγάζουν όταν αποδημούν και το αντίθετο) ή παρέχοντας τη δυνατότητα στους ενοίκους να έχουν κάποια κατοικίδια (που ήδη έχουν εις βάρος των γειτόνων τους).

Το τρίτο, και αρκετά σημαντικό, μέρος του προβλήματος είναι το κυκλοφοριακό. Για να αντιμετωπιστεί το κυκλοφοριακό πρέπει αφενός να περιοριστούν οι ανάγκες μετακίνησης των κατοίκων εντός του παραδοσιακού κέντρου και αφετέρου να δημιουργηθεί καταλληλότερο οδικό δίκτυο, ώστε να αποφεύγονται τα συνήθη φαινόμενα κυκλοφοριακής συμφόρησης. Το ισχύον σύστημα του δακτυλίου δεν φαίνεται να λειτουργεί αποτελεσματκά, τόσο λόγω του συνολικά μεγάλου αριθμού αυτοκινήτων, όσο και λόγω της δυσκολίας ελέγχου από τη μεριά της Αστυνομίας (στην πραγματικότητα λειτούργησε ως φοροεισπρακτικό μέτρο, αφού ανάγκασε τους Αθηναίους να προμηθευτούν και δεύτερο αυτοκίνητο). Για το λόγο αυτό, και λαμβάνοντας υπόψη την ιδιοσυγκρασία των Ελλήνων, προτείνουμε να τοποθετηθούν στα όρια της πόλης σύγχρονα ηλεκτρονικά διόδια, τα οποία θα αναγνωρίζουν μια ειδική "έξυπνη" κάρτα που θα βρίσκεται πάνω σε κάθε όχημα και η οποία θα "χρεώνεται" κάθε φορά που το όχημα εισέρχεται στην πόλη. Δεδομένου ότι η τιμή της κάρτας αυτής θα είναι σχετικά υψηλή, δεν θα παίρνει ο καθένας το αυτοκίνητό του για ψύλλου πήδημα και θα χρησιμοποιεί τις αστικές συγκοινωνίες, οι οποίες προφανώς (;) , θα αναβαθμιστούν. Με τα σημερινά δεδομένα η λύση αυτή μπορεί να φαίνεται ουτοπική, αλλά όταν ολοκληρωθούν οι εργασίες του μετρού και παραδοθεί στην κυκλοφορία, θα μπορούν να εξυπηρετηθούν περισσότεροι πολίτες και δεν θα επιβαρύνονται τόσο πολύ τα λεωφορεία και τα τρόλλεϋ.

Το οδικό δίκτυο, το οποίο είναι ιδιαίτερα δύσκολο να βελτιωθεί σε μια πυκνοκατοικημένη πόλη, αποτελεί τα λεπτό σημείο της συγκεκριμένης συνιστώσας του προβλήματος. Πώς μπορεί να εξυπηρετήσει περισσότερα αυτοκίνητα χωρίς να παραστεί ανάγκη κατεδάφισης κτιρίων για τη διαπλάτυνσή του; Η απάντηση είναι αρκετά απλή. Θα χρησιμοποιηθεί η ίδια λογική που χρησιμοποιήθηκε όταν η Αθήνα έπρεπε να φιλοξενήσει περισσότερους κατοίκους. Δεν θα αναπτυχθούν οι δρόμοι κατά πλάτος, αλλά κατ' ύψος. Όπως χτίστηκαν σπίτια με πολλούς ορόφους, αντί να χτιστούν περισσότερες μονοκατοικίες, θα κατασκευαστούν δρόμοι με πολλά επίπεδα, αντί για φαρδύτερους δρόμους. Κατασκευάζοντας ένα νέο δρόμο ακριβώς πάνω από έναν ήδη υπάρχοντα, διπλασιάζεται αμέσως η δυνατότητα εξυπηρέτησης οχημάτων, χωρίς να απαιτούνται κατεδαφίσεις κτιρίων και μεταστεγάσεις γραφείων ή κατοικιών. Το πρόβλημα που, ενδεχομένως, να προκύψει είναι η αντίδραση εκείνων που τώρα κατοικούν σε όροφο και μελλοντικά θα βρεθούν στο ισόγειο. Με τς κατάλληλες τροποποιήσεις του φορολογικού νόμου της ακίνητης περιουσίας και τις παροχές κάποιων σημαντικών ελαφρυντικών, θα πεισθούν για την ορθότητα του μέτρου.

Μία απλή και ριζοσπαστική λύση είναι η εκδίωξη των κατοίκων της Αθήνας προς την επαρχία (αυτό που επιστημονικά αποκαλείται αποκέντρωση). Η εισπρακτική και γραφειοκρατική πολιτική που χρόνια τώρα ακολουθείται στην Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει το μέσο. Αν για παράδειγμα, στείλουμε τις κεντρικές δημόσιες υπηρεσίες και τα Υπουργεία σε άλλες πόλεις, αρκετοί Αθηναίοι, εθισμένοι πια στις επισκέψεις τους εκεί (είτε για χαρτιά είτε για ρουσφέτια) θα ακολουθήσουν. Ακόμη θα μπορούσαμε πολύ εύκολα να διώξουμε από την Αθήνα το σύνολο των φοιτητών. Διαδίδοντας φήμες (βρώμες) ότι και καλά "οι σχολές της πρωτεύουσας είναι χάλια" και ότι "καμία περίπτωση δεν υπάρχει να βρουν δουλειά όσοι σπουδάζουν στην Αθήνα" θα δούμε τις σχολές των Αθηνών να εγκαταλείπονται μέσα σε ένα χρόνο. Το παραπάνω δεν είναι καθόλου δύσκολο, άλλωστε πώς νομίζετε ότι έγινε το αντίθετο (οι σχολές της Αθήνας να θεωρούνται από την κοινή γνώμη ανώτερου επιπέδου). Με παρόμοιους τρόπους μπορούμε να διώξουμε και άλλες μερίδες πολιτών από την Αθήνα. Μεγάλες μερίδες του πληθυσμού "παίρνουν γραμμή" από τα ινδάλματά τους. Εάν ας πούμε η Ρούλα πάει να μείνει στον Έβρο και κάνει ένα εβδομαδιαίο αφιέρωμα στο θέμα, άμεσα θα έχουμε στη συνέχεια μετακινήσεις πληθυσμού προς τον συμπαθή νομό. Ή αν ας πούμε συγχρονισμένες δηλώσεις φωντομοντέλων στα media, οδηγήσουν στο συμπέρασμα ότι στο Καστελλόριζο οι άντρες είναι ψηλοί, μπρατσαράδες, μαυρομάλληδες και δεινοί εραστές, αλλά και πλούσιοι και πρόθυμοι να δευσμευτούν, θα λυθεί όχι μόνο το πρόβλημα της αποκέντρωσης αλλά και της Εθνικής Άμυνας.

Τέλος, όσον αφορά στην παρουσία βιομηχανικών μονάδων στην Αθήνα, η λύση είναι περισσότερο από απλή. Αφού το μεγαλύτερο ποσοστό των βιομηχανικών μονάδων και εταιρειών στην Ελλάδα είναι προβληματικές, ποιος ο λόγος να παραμένουν ανοιχτές; Μπορούν απλά να δηλώσουν χρεωκοπία και να ξανανοίξουν με ευνοϊκότερες ρυθμίσεις σε κάποιο νησί κοντά στα σύνορα (ή και βραχονησίδα). Με αυτόν τον τρόπο όχι μόνο δεν θα χάσουν τη δουλειά τους οι εργαζόμενοι εκεί, όχι μόνο οι εργαζόμενοι αυτοί θα αναγκαστούν να φύγουν από την Αθήνα, αλλά και χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας θα εμφανιστούν για την κατεδάφιση και επανατοποθέτηση των βιομηχανικών μονάδων στα νησιά που λέγαμε. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται μία σειρά ευνοϊκών καταστάσεων: αποκέντρωση, καταπολέμηση της ανεργίας, μείωση του εθνικού ελλείματος, πληθυσμιακή τόνωση στην επαρχία, αποτελεσματικότερη υπεράσπιση των συνόρων μας. Όσο για το τελευταίο, πιστεύετε ότι οι Τούρκοι θα συνεχίσουν να θέλουν τα νησιά μας όταν είναι πηγμένα στη βρώμα και στα λύμματα; Ή, εάν τοποθετήσουμε βιομηχανικές μονάδες στη Θράκη, νομίζετε ότι οι Μουσουλμάνοι θα συνεχίσουν να μιλάνε για ανθρώπινα δικαιώματα, ενώ θα έχουν δουλειές με φούντες (κι όχι με "φούντες");

Οι απλές και λογικές παραπάνω ιδέες δίνουν τη δυνατότητα στον καθένα μας να αναλογιστεί πόσο εύκολα μπορούμε να διώξουμε το νέφος από την Αθήνα, και σε λιγότερες απο εκατό μέρες άμα θέλουμε. Άρτια καταρτισμένοι τεχνοκράτες, οικονομολόγοι, κονωνιολόγοι και ψυχολόγοι, τολμηροί και διορατικοί μπορούν με τέτοιες κινήσεις να δώσουν αποφασιστική και μόνιμη λύση στο θέμα. Αλλά έτσι είμαστε στην Ελλάδα: μόνο λόγια.

Τάσκαρης Τάσος