Στη βραχονησίδα Ίμια δεν κρίθηκε μια κυβέρνηση και μια στρατιωτική ηγεσία. Κρίθηκε συνολικά ό,τι έχουμε χτίσει ως κρατικό και κοινωνικό οικοδόμημα εδώ και μερικές δεκαετίες. Και συγκρίθηκε με τη σοβαρότητα των Τούρκων. Ναι, η Τουρκία ζει σε μόνιμη κοινωνική και πολιτική κρίση, ασελγεί συνεχώς σε κάθε έννοια Διεθνούς Δικαίου και ανθρώπινων δικαιωμάτων, όμως τον βαρβαρικό της ρόλο τον παίζει σοβαρά, με συνέπεια και πυγμή. Προμελετημένα και ευφυέστατα κατακτούν οι Τούρκοι βήμα προς βήμα ηγεμονικό ρόλο στην περιοχή. Αυτό επιδιώκουν και ξέρουν πως να το πετύχουν. Έχουν αυτό που λείπει από μας τραγικά.

Το δικό μας κράτος τρέμει μπροστά στους χουλιγκάνους καταληψίες του Πολυτεχνείου, πού να βρει ανάστημα για να το υψώσει απέναντι στην ευφυέστατη στρατηγική των Τούρκων; Πώς να επιδείξει σοβαρότητα ένα κράτος που δύο ολόκληρους μήνες σερνόταν στον ωνάσειο εξευτελισμό κάθε πολιτικής και συνταγματικής αξιοπρέπειας; Γι’ αυτό και φτάσαμε στον ανήκουστο διασυρμό. Κράτος που να πατούν εισβολείς το έδαφός του και αυτό να μαζεύει τις σημαίες και τα όπλα του και να αποχωρεί, με τον όρο να αποχωρήσουν και οι εισβολείς, έστω κι αν θριαμβολογούν για ιδιοποίηση των καταπατημένων. Ποιο ανάλογο τέτοιου έσχατου κρατικού αυτοεξευτελισμού, μπορούμε να επικαλεσθούμε;

Ομολογήθηκε επίσημα από το βήμα της Βουλής: Δεν είμαστε παρασκευασμένοι, έχουμε καίρια υστερήματα, μας λείπουν ακόμα πολλά για να μπορέσουμε να αντισταθούμε σθεναρά στην τουρκική ανομία και βαρβαρότητα. Αλλά τι ακριβώς μας λείπει; Μια ευφυής πολιτική, μια τολμηρή διπλωματία και εύστροφη στρατηγική χρειάζεται ανθρώπους με έκτακτη παιδεία, καλλιέργεια και ιστορική συνείδηση, που η Ελλάδα πια δεν τους παράγει. Χρειάζεται κυρίως φρόνημα και αίσθηση πατρίδας – άμεση αίσθηση ότι η βραχονησίδα Ίμια είναι εξίσου και ακραιφνώς Ελλάδα όσο και η πλατεία Συντάγματος. Με απαίδευτους ή αφελληνισμένους πολιτικούς, μεταπράτες ευρωπαϊκών ιδεολογημάτων, δεν μπορεί να υπάρχει εμπνευσμένη οξύνοια, ευφυής τόλμη.

Κάποιες μοναχικές φωνές κραυγάζουν από χρόνια ότι η εξωτερική πολιτική αρχίζει με το φρόνημα και την αυτοσυνειδησία που μεταγγίζουμε από το δημοτικό σχολείο, μα κάτι τέτοιο σήμερα λογαριάζεται σαν «εθνικισμός», «σοβινισμός», «σκοταδιστική συντήρηση». Ποιος είναι διατεθειμένος σήμερα να πολεμήσει για την «πατρίδα», ποια ποιότητα ζώσα ταυτίζεται στις συνειδήσεις μας με την πατρίδα, ποια ιστορία, ποια γλώσσα, ποια ιερά, ποια ελευθερία γνωρίζει ο Έλληνας πάρεξ την καταναλωτική;

Στη βραχονησίδα Ίμια ξεγυμνώθηκε θεαματικά η ανθρωπολογική μας έκπτωση, η κοινωνική παρακμή μας. Πίσω από τους ανθρώπους που πήραν έμφοβοι τις αποφάσεις, που έμειναν εκτεθειμένοι για κραυγαλέες παραλείψεις, για κωμικές παλινωδίες, που μέτρησαν τα δεδομένα με κοντόθωρο μικρονοϊκό ωφελιμισμό, πίσω από τους ενόχους αυτής της ανατριχιαστικής ταπείνωσης του Γένους των Ελλήνων, βρίσκεται ο καθένας μας, βρισκόμαστε όλοι μας. Βρίσκεται ο αεριτζής νεόπλουτος, ο καταχραστής εργολήπτης, ο φοροφυγάς, ο διορισμένος με κομματικό σημείωμα, ο ανάλγητος για το «κοινωνικό κόστος» συνδικαλιστής. Βρίσκεται ο Έλληνας-έρμαιο της κρετινικής «ψυχαγωγίας» των τηλεοπτικών καναλιών και του κρατικού τζόγου, βρίσκεται η διαλυμένη για λόγους «εκδημοκρατισμού» παιδεία μας, η αφελληνισμένη μας διανόηση.

Η αφαιρετική σύνοψη όλης αυτής της ευτέλειας και αποσύνθεσης συγκρότησε τη νοοτροπία και τακτική, τελικά τον ανθρωπολογικό τύπο του σημερινού Έλληνα που ορθώθηκε στη βραχονησίδα να αναμετρηθεί με τους Τούρκους. «Ως νάνος τανυόμενος επ’ άκρων ονύχων» ρητόρευσε, απείλησε, και ύστερα υπάκουσε στα αμερικανικά κελεύσματα αποχώρησε γυμνώνοντας τα οπίσθιά του.

Το πιο απελπιστικό: Την επομένη δίχως αιδώ και λύπη, κυριολεκτικά αναίσχυντος, ξανάρχισε την κομματική αηδιαστική αντιδικία: «Εμείς, με τη στρατηγική των γυμνών οπισθίων αποφύγαμε να καθήσουμε σε τραπέζι διαπραγματεύσεων με τους Τούρκους, ενώ εσείς είχατε προσπαθήσει να πουλήσετε τις βραχονησίδες».

Αυτόν τον Έλληνα – εμάς όλους- συνόψισε και εκπροσώπησε στην πρόσφατη κρίση η νέα «εκσυγχρονιστική» μας κυβέρνηση. Είναι κρίμα, είναι οδύνη, γιατί στηρίξαμε όλοι στον πρωθυπουργό και σε κάποια στελέχη του καίριες ελπίδες ανάκαμψης από τη συλλογική μας έκπτωση. Τουλάχιστον, αυτή η τόσο πρώιμη αποτυχία τους, το βαρύτατο στίγμα που ανεξάλειπτα πια τους βαραίνει, ας λειτουργήσει σαν κραδασμός για την αφύπνισή τους στα ουσιώδη.

Με ταπεινοσύνη και σεμνότητα να αποδείξουν ότι κατάλαβαν τι σήμαινε αυτό το καινούριο 1897: Η παιδεία, ο πολιτισμός, η αυτοσυνειδησία, το φρόνημα, είναι οι προϋποθέσεις για την επιβίωση, την ποιότητα της ζωής, την αξιοπρέπειά μας των Ελλήνων. Για να σοβαρέψει επιτέλους κάποτε το κωμικό και ανυπόληπτο κράτος μας.

Χρήστος Γιανναράς
Η Καθημερινή, Φεβρουάριος 1996