Οι στίχοι του γνωστού τραγουδιού με τη φωνή του αξεπέραστου James Brown ακούγονται σωστοί, σε έναν κόσμο όπου είχε επικρατήσει η εντύπωση ότι οι άντρες είναι το ισχυρό φύλο, ότι είναι εκείνοι που λύνουν και δένουν, ότι είναι οι ευνοημένοι, αυτοί που ορίζουν τους κανόνες του παιχνιδιού και που κάνουν το άλλο φύλο να νιώθει μερικές φορές μειονεκτικά, αναθέτοντάς του υποδεέστερους ρόλους ή στερώντας του πρωτοβουλίες. Τα τελευταία χρόνια όμως έχει τύχει όλο και περισσότερες φορές να ακούσουμε από γυναίκες τη φράση: «δεν υπάρχουν πια άντρες». Τι εννοούν με τη φράση αυτή τις περισσότερες φορές μόνο εκείνες το αντιλαμβάνονται. Σίγουρα ο ρόλος των δύο φύλων στη σημερινή κοινωνία έχει αλλάξει, σίγουρα οι γυναίκες έχουν αναλάβει περισσότερες πρωτοβουλίες και απολαμβάνουν περισσότερα δικαιώματα από όσα στο παρελθόν. Από την άλλη μεριά όμως οι άντρες πολλές φορές πελαγοδρομούν, αφού ταλαντεύονται μεταξύ του ρόλου του σκληρού αρσενικού και του τρυφερού, συγκαταβατικού και με κατανόηση συντρόφου.

Γεγονός πάντως είναι ότι οι άντρες έχουμε χάσει τον μπούσουλα τα τελευταία χρόνια. Ασφαλώς δεν είχα βιώσει το ρόλο του άντρα σε περασμένες εποχές, αλλά από όσα έχω ακούσει ή διαβάσει, οι ρόλοι ήταν ξεκάθαροι, σαφώς προκαθορισμένοι, έστω και αν ήταν άδικοι. Σήμερα τα πράγματα είναι συγκεχυμένα. Ποια είναι η σωστή, η αναμενόμενη ή η αποδεκτή συμπεριφορά ενός άντρα, τόσο στην κοινωνία, όσο και στις σχέσεις του με το άλλο φύλο ή μέσα στην οικογένεια; Ποιος πρέπει να είναι από πάνω και ποιος από κάτω; Ποιος μιλάει και ποιος ακούει; Αν υπάρχει κάποιος άντρας που έχει σαφή απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα, ας μου πει κι εμένα για να πάψω να αναρωτιέμαι! Η εντύπωσή μου είναι ότι με την απελευθέρωση των γυναικών, με την αναβάθμιση του ρόλου τους μέσα στην κοινωνία, στις σχέσεις, στην οικογένεια, ο άντρας έχει στριμωχτεί σε μια γωνιά και προσπαθεί να σώσει ό,τι προλαβαίνει. Οι γυναίκες πλέον έχουν γνώμη για όλα, και καλώς έχουν, έχουν απαιτήσεις στις σχέσεις τους, στην προσωπική και στην ερωτική τους ζωή, επίσης καλώς έχουν, επιδιώκουν την ανεξαρτησία τους, ακόμα και την οικονομική (αν και η δανεική πιστωτική του συντρόφου συνεχίζει να είναι το καλύτερο και διαχρονικότερο αφροδισιακό) και παράλληλα εξακολουθούν να διατηρούν κάποιες παραδοσιακές συμπεριφορές. Μερικές φορές οι συμπεριφορές αυτές ανατρέπουν τις ισορροπίες στην οικογένεια, με τελικό αποδέκτη κυρίως τα παιδιά, αλλά αυτά όλα θεωρούν ότι είναι πταίσματα.

Κατά τη γνώμη μου οι άντρες είμαστε πλέον οι χαμένοι του παιχνιδιού, αφού απωλέσαμε τα δικαιώματα που είχαμε, αναμορφώσαμε το ρόλο μας μέσα στις σχέσεις και στην οικογένεια και τελικά βρεθήκαμε με την πλάτη στον τοίχο, με το μονίμως επαναλαμβανόμενο επιχείρημα της φαλλοκρατικής συμπεριφοράς να επισκιάζει κάθε πιθανή αντίδρασή μας ή κάθε προσπάθεια διαπραγμάτευσης των δικαιωμάτων μας και να μας οδηγεί στην αυτολογοκρισία. Χωρίς καμμία πρόθεση αντιπαράθεσης και προσπαθώντας να προσδιορίσω τους λόγους που μας οδήγησαν στην παρούσα κατάσταση θα έλεγα ότι μόνοι μας βγάλαμε τα μάτια μας και βρεθήκαμε «από κάτω». Την παραχώρηση των δικαιωμάτων στις μαχητικές και γεμάτες φιλοδοξίες γυναίκες δεν ήταν δυνατό να την αποφύγουμε και θα ήταν άδικο να συνεχίζει να υφίσταται μια κοινωνία δύο ταχυτήτων, με τους άντρες να είναι εκείνοι που έχουν λόγο για όλα και οι γυναίκες για τίποτα. Όμως πέρα από αυτό εμείς δώσαμε το δικαίωμα στις γυναίκες να είναι εκείνες που αντιμετωπίζονται ευνοϊκότερα από την κοινωνία μας. Ο μύθος ότι οι γυναίκες είναι δυσκολότερο να βρουν δουλειά και να κάνουν καριέρα έχει καταρρεύσει προ πολλού. Επίσης είναι πιο προσιτό σε μια γυναίκα πλέον να κάνει εύκολα λεφτά χωρίς ιδιαίτερο κόπο, σε σχέση με έναν άντρα. Στο σημείο αυτό εμείς οι άντρες είμαστε που την πατήσαμε σαν πρωτάρηδες. Μετατρέψαμε την κοινωνία σε καθαρά ηδονοκεντρική και ηδονοθηρική παίζοντας ένα παιχνίδι που αγνοούμε, δώσαμε το δικαίωμα στις γυναίκες, ως ασφαλώς περισσότερο αισθησιακές και ερωτικές ως παρουσίες να παρεισφρήσουν σε κάθε τομέα κοινωνικής ή επαγγελματικής δραστηριότητας, σε σημείο που να μην υπάρχει διαφήμιση η οποία να μη δείχνει τα γυναικεία κάλλη ασχέτως του περιεχομένου, να μην υπάρχει γραφείο που στην υποδοχή να μη βρίσκεται μια γυναίκα, να μην προβάλλεται ως πρότυπο από τα ως επί το πλείστον γυναικοκρατούμενα περιοδικά η δυναμική γυναίκα που διακρίνεται στον επαγγελματικό τομέα, που χαρακτηρίζεται από ανεξαρτησία κινήσεων και δυνατότητα έκφρασης και ικανοποίησης των αναγκών της. Όλα αυτά βεβαίως εντάσσονται σε ένα γενικότερο κλίμα glamour και ενός life style που δεν ανταποκρίνεται απολύτως στην καθημερινότητα, δεν παύει όμως να αποτελεί ένα πρότυπο υπαρκτό στο πίσω μέρος του μυαλού κάθε «σύγχρονης» γυναίκας. Κι εμείς τι κάνουμε; Βλέπουμε μόνο Champions League και ξεδίνουμε στα γήπεδα 5 επί 5 παίζοντας μπάλα και πλουτίζοντας τους ορθοπεδικούς και τους χειρούργους; Πού προβάλλεται το πρότυπο του σύγχρονου άντρα; Είναι μήπως εκείνοι οι «επιτυχημένοι» που κληρονόμησαν τις περιουσίες και τις επιχειρήσεις των μπαμπάδων τους, εκείνοι που κυκλοφορούν με ακριβά αυτοκίνητα σε νυχτερινά κέντρα του συρμού και συνοδεύονται από μοντέλα και ηθοποιούς αλλά στο τέλος τους λένε «καληνύχτα» ή μήπως εκείνοι που κατάφεραν να βγάλουν χοντρά λεφτά με κομπίνες και προβάλλονται από τα αντίστοιχα αντρικά περιοδικά; Ακόμα και αν καταφέρουμε να παρουσιάσουμε το πρότυπο του επιχειρηματία και του «επιτυχημένου» ή του «αυτοδημιούργητου», παρακάτω τι γίνεται; Δυστυχώς ή ευτυχώς η ζωή δεν τελειώνει στο γραφείο. Έχουμε χάσει το πλεονέκτημα να διαμορφώνουμε εμείς τις συνθήκες σε μια σχέση, ερχόμαστε να ακολουθήσουμε ό,τι επιτάσσει η γυναικοκρατούμενη κοινωνία μας. Βασική μας επιδίωξη τελικά έχει γίνει να ικανοποιούμε τις ανασφάλειες των γυναικών παίζοντας έναν καθαρά παθητικό ρόλο. Έχουμε χάσει το ρόλο του κυνηγού, το ρόλο του αρσενικού, το ρόλο εκείνου που θα ορίσει τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται μέσα σε μια σχέση ή μέσα στην οικογένεια, εκείνου που εγγυάται τη σιγουριά και τη βεβαιότητα σε αυτήν. Τα χάσαμε όλα αυτά και δεν τα αντικαταστήσαμε με τίποτα.

Με τούτα και με κείνα τι καταφέραμε; Να χαζεύουμε στα φανάρια τις καλλίγραμμες νεαρές που ποζάρουν στις αφίσες διαφημίζοντας αυτοκίνητα ή να χαιρόμαστε βλέποντας το όμορφο και γλυκό χαμόγελο της συναδέλφου στο γραφείο, η οποία όμως γνωρίζει πολύ καλά πως να αξιοποιήσει τις ικανότητές της αλλά και τον ερωτισμό της για να μπει στο μάτι του προϊσταμένου και να μας φάει τη θέση. Ίσως βέβαια τα δεδομένα ανατραπούν όταν η πλειονότητα των διευθυντών θα είναι γυναίκες και θα μπορούμε τότε κι εμείς να μετέλθουμε αντίστοιχα μέσα, τότε όμως θα έχει επιτευχθεί η ολοκληρωτική ανατροπή του κοινωνικού μας ρόλου. Αρκεστήκαμε στο να προσπαθούμε να αποδείξουμε στις γυναίκες ότι είμαστε αντάξιοι των προσδοκιών τους και ικανοί να ικανοποιήσουμε τις ανασφάλειές τους. Μόνο που οι προσδοκίες τους αυτές μας περιόρισαν σε ευτελείς δραστηριότητες και συμπεριφορές, υποβάθμισαν το ρόλο μας και τελικά έφτασαν και οι ίδιες να απογοητευτούν από το δημιούργημα τους.

Θέλετε και αποδείξεις; Θα χρησιμοποιήσω ένα πολύ πρόχειρο και χονδροειδές παράδειγμα για να αποδείξω τους ισχυρισμούς μου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορώ να βρω καλύτερα. Έφυγε η Μαίρη από το Big Brother. Ε, δεν πέρασε μια μέρα και την προσέλαβε ο Αντέννα σε πρωινή κατινίστικη εκπομπή, της την πέσανε τα περιοδικά για συνεντεύξεις και φωτογραφίσεις, γέμισε το mailbox μου με σχετικά mail και attachments, θα τη δούμε και του χρόνου σε κανένα σήριαλ να έχει κι αυτή ένα ρολάκι. Με λίγα λόγια το κορίτσι φτιάχτηκε, κι ας μην έχει κανένα ιδιαίτερο προσόν εκτός από το πλούσιο μπούστο και την προκλητική εμφάνιση της. Έφυγε και ο Φίλιππος από το ίδιο show και τον έφαγε το μαύρο σκοτάδι, όπως το μαύρο σκοτάδι θα φάει και όλους τους υπόλοιπους αρσενικούς, εκτός ίσως από εκείνον που θα νικήσει, αν νικήσει άντρας. Ποιος ευθύνεται όμως για αυτήν την κατάσταση; Εμείς οι ίδιοι που αρεσκόμαστε στο να προβάλλουμε την επιθυμία μας και το θαυμασμό μας για τον ερωτισμό του άλλου φύλου ή ακόμα και σε άλλες περιπτώσεις, όπως αυτή που ανέφερα, να υποκύπτουμε στα ζωώδη ένστικτά μας. Μόλις δούμε λίγο μπούτι παραπάνω μας γυρίζει το μάτι. Γιατί μη μου πει κανείς ότι η συγκεκριμένη κοπέλα είναι ωραία. Απλώς ξέρει, όπως πολλές άλλες σαν κι αυτή, να δείχνει όσο στήθος ή μπούτι χρειάζεται για να κερδίζει τις εντυπώσεις.

Γνωρίζω ότι πολλές από τις αναγνώστριες του συγκεκριμένου άρθρου θα κάνουν αμέσως το συνειρμό ότι για να γράφει ένας άντρας τέτοιου είδους απόψεις, ε δεν μπορεί, θα είναι κανένας μισογύνης, στερημένος και τον άλλο χαρακτηρισμό με το στερητικό άλφα στην αρχή της. Δεν έχει ιδιαίτερο νόημα να αποδείξω ότι δεν είμαι ελέφαντας, όμως η συγκεκριμένη συμπεριφορά μάλλον φανερώνει τη γενικότερη νοοτροπία και διάθεση των περισσότερων γυναικών. Όμως από όσα βλέπω γύρω μου διαρκώς επιβεβαιώνομαι για το ότι η κοινωνία μας τείνει να γίνει γυναικοκρατούμενη με τους άντρες να μην ξέρουμε που πατάμε και που βρισκόμαστε. Καλά θα κάνουμε λοιπόν να σοβαρευτούμε λίγο και να δούμε τι θέλουμε και τι δεν μας αρέσει στο ρόλο που μας επιβάλλεται από τις γυναίκες, να αποδεσμευτούμε από τα ταμπού και τις προκαταλήψεις και να ορίσουμε τον καινούριο ρόλο μας που να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες προσδοκίες και απαιτήσεις. Καλά θα κάνουμε να καταλάβουμε ότι δεν είναι κακή για τον ανδρισμό μας η εικόνα ενός άντρα να κάνει τις «γυναικείες» δουλειές, αλλά εκείνη ενός άντρα που δεν ξέρει να κάνει και τις «αντρικές».

Τάσος Τάσκαρης ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ Άλλα άρθρα του